راهنمای جامع درمان آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی نوعی آسیب پوستی است که در اثر قرار گرفتن در مقابل اشعه ماورا بنفش (UV) ایجاد می‌شود. ‌‌‌قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش می‌تواند پوست شما را قرمز، ملتهب و دردناک کند. آفتاب سوختگی اغلب هنگامی رخ می‌دهد که تابش پرتوهای خورشید شدید باشد. با این حال، خطر سوختگی توسط خورشید در سایر شرایط آب و هوایی نیز وجود دارد. به عنوان مثال، نور منعکس کننده خورشید زمان باریدن برف نیز می‌تواند باعث آفتاب سوختگی شود؛ همچنین ممکن است در شرایطی که آسمان ابری است یا نسیم خنکی می‌وزد نیز درگیر آفتاب سوختگی شوید. آفتاب سوختگی در موارد شدید ممکن است منجر به از بین رفتن لایه های پوستی یا تاول شود.

ملانین رنگدانه‌ای است که وقتی پوست شما در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، تولید می‌شود. این رنگدانه، اشعه ماورا بنفش موجود در نور خورشید را برای محافظت از پوست شما جذب می‌کند. این منجر به تیره شدن پوست شما می‌شود، که نشانه آسیب دیدگی توسط اشعه ماورا بنفش است. ملانین از سایر اثرات مضر اشعه ماورا بنفش، مانند سرطان و پیری زودرس جلوگیری نمی‌کند.

چه افرادی در معرض آفتاب سوختگی هستند؟

هرکسی که در معرض نور UV قرار دارد، در معرض آفتاب سوختگی است. با این حال، هرچه ملانین کمتری داشته باشید، در برابر اثرات اشعه ماورا بنفش محافظت کمتری خواهید داشت. به عنوان مثال، اگر پوستی روشن یا موهای قرمز دارید، یا تا به حال زیاد در معرض آفتاب قرار نگرفته اید، سطح ملانین شما کم است، به این معنی که خطر آفتاب سوختگی افزایش می‌یابد.

مدت زمان درمان آفتاب سوختگی

مدت زمان درمان آفتاب سوختگی بستگی به شدت آن دارد.

• آفتاب سوختگی خفیف:
  آفتاب سوختگی خفیف معمولاً همراه با قرمزی و مقداری درد است که ممکن است بین ۳ تا ۵ روز بهبود یابد.
• آفتاب سوختگی متوسط:
  در این نوع آفتاب سوختگی  پوست متورم، قرمز و حساس می‌شود و درمان آن حدودا ۱ هفته طول می‌کشد.
• آفتاب سوختگی شدید:
  آفتاب سوختگی شدید گاهی نیاز به مراجعه به پزشک یا حتی بیمارستان دارد. بهبودی کامل ممکن است دو هفته طول بکشد.

جلوگیری از آفتاب سوختگی

روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید با دانستن آن‌ها از آفتاب سوختگی جلوگیری کنید. به عنوان مثال، شما باید:

• برای محافظت از پوست در برابر اشعه ماورا بنفش از لباس مناسب استفاده کنید.(مانند پیراهن های آستین بلند، شلوار و کلاه لبه دار)
• برای محافظت از چشمان خود در برابر اشعه UVA و UVB از عینک آفتابی با کیفیت استفاده کنید.
• نوزادان و کودکان را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید.
• از ضد آفتاب‌هایی استفاده کنید که حداقل فاکتور محافظت در برابر آفتاب (SPF=15) را داشته باشد از SPF بالاتر برای پوست‌های حساس استفاده کنید.
• اگر متوجه تغییراتی در خال‌های خود شدید بلافاصله با پزشک عمومی مشورت کنید. به عنوان مثال، تغییر در اندازه، رنگ یا بافت آنها.

اکثر افراد به میزان کافی کرم ضد آفتاب روی پوست خود نمی‌زنند. برای این‌که ضد آفتاب موثر باشد، بسیار مهم است که قبل از قرار گرفتن در برابر آفتاب مقدار مناسبی ضد آفتاب بر روی پوست خود بمالید و هر ۲ تا ۳ ساعت آن را مجددا تمدید کنید.

در صورتی که مدت طولانی در معرض آفتاب بودید یا حمام آفتاب گرفتید، برای پیشگیری از آفتاب سوختگی از محصولات افترسان استفاده کنید.

علائم آفتاب سوختگی

علائم آفتاب سوختگی در افراد مختلف متفاوت است و به موارد زیر بستگی دارد:

• مدت زمان قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش
• نوع پوست فرد

علائم آفتاب سوختگی عبارتند از:

• پوست قرمز و دردناک
• پوستی گرم و حساس به لمس
• پوسته پوسته شدن پوست

پوست تیره به علت وجود ملانین بیشتر می‌تواند تابش نور خورشید را بدون سوختگی برای مدت طولانی تری نسبت به پوست روشن، تحمل کند.

علائم آفتاب سوختگی همیشه بلافاصله مشخص نیست. علائم معمولاً سه تا پنج ساعت پس از قرار گرفتن در معرض اشعه خورشید آغاز می‌شود.

آفتاب سوختگی شدید

موارد شدید آفتاب سوختگی می تواند باعث موارد زیر شود:

• تاول زدن
• تورم پوست
• لرز
• تب بیشتر از ۳۸ درجه
• بی حالی

همچنین ممکن است علائمی از گرمازدگی داشته باشید، مانند:

• سرگیجه
• سردرد
• حالت تهوع

عوامل خطر آفتاب سوختگی

در صورت وجود عوامل زیر احتمال آفتاب سوختگی و بروز عوارض بیشتر است:

• زندگی در کشورهای نزدیک به خط استوا
• افراد کمتر از ۶ سال یا بالای  ۶۰ سال
• افراد دارای پوست روشن
• افرادی که در ارتفاع زیاد قرار دارند (کوهنوردان)
• افرادی که در نزدیکی برف، یخ یا آبی قرار دارند و اشعه خورشید می‌تواند روی پوستشان منعکس شود.

درمان آفتاب سوختگی

یکی از راه‌های درمان آفتاب سوختگی، قرار دادن پوست زیر آب ولرم است. همچنین استفاده از کمپرس‌های سرد در ناحیه آسیب دیده به درمان کمک می‌کند. همچنین نوشیدن مایعات زیاد علاوه بر احساس خنکی به جایگزین شدن آب از دست رفته نیز کمک می‌کند. از نوشیدن الکل خودداری کنید زیرا باعث کم آبی بیشتر شما می‌شود. در ادامه به درمان‌های موضعی و طبیعی برای آفتاب سوختگی خواهیم پرداخت.

درمان‌های موضعی

برای درمان آفتاب سوختگی می‌توانید از کرم‌ها و پمادهایی که در داروخانه‌ها موجود است استفاده کنید.

کرم هیدروکورتیزون:
آفتاب سوختگی با استفاده از کرم هیدروکورتیزون قابل درمان است. این نوع کرم حاوی کورتیکواستروئید است و باعث کاهش درد و التهاب می‌شود.کرم هیدروکورتیزون نباید در کودکانی که زیر دو سال دارند استفاده شود.

این کرم را روی قسمت‌های خاصی از بدن اعمال نکنید، از جمله:

• صورت
• دستگاه تناسلی
• پوست شکسته یا آلوده

قبل از شروع استفاده از کرم هیدروکورتیزون برای درمان آفتاب سوختگی از پزشک خود مشاوره بگیرید.

مسکن‌ها

مسکن‌ها می‌توانند به تسکین درد و کاهش التهاب ناشی از آفتاب سوختگی کمک کنند. از پاراستامول می‌توان برای کنترل تب استفاده کرد. ایبوپروفن نوعی داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) است که می‌تواند درد را تسکین دهد، التهاب را کاهش دهد و درجه تب بالا را نیز پایین بیاورد. این نکته را مد نظر داشته باشید که به کودکان زیر ۱۶ سال نباید آسپرین داده شود.

درمان‌های خانگی آفتاب سوختگی

• آب خنک:
  یکی از ساده‌ترین راه‌های درمان التهاب، خنک‌سازی ناحیه آسیب دیده است. یک روش موثر برای کمک فوری به آفتاب سوختگی، پریدن در آب است . غوطه‌وری در طول روز می‌تواند به بدتر شدن آفتاب سوختگی کمک کند. فقط برای مدت کمکی در آب بمانید. مراقب استخرها باشید، زیرا آب کلر می‌تواند پوست را بیشتر تحریک کند.
• جوش شیرین و بلغور جو دوسر:
  استفاده از چند قاشق غذاخوری جوش شیرین در وان پر از آب خنک و ماندن در آن حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به درمان آسیب آفتاب سوختگی کمک می‌کند. افزودن یک فنجان جو دوسر به آب وان حمام، تحریک پوست را نیز تسکین می‌دهد و به پوست کمک می‌کند تا رطوبت طبیعی خود را حفظ کند. همچنین می‌توانید برای کمک به تعادل pH پوست سوخته، کمپرس سرد متشکل از جوش شیرین و آب تهیه کنید و به مدت ۱۵ دقیقه روی پوست آفتاب سوخته قرار دهید.
• آلوئه ورا:
  ژل داخل این گیاه آبدار قرن هاست که برای درمان انواع بیماری‌ها از ناراحتی معده گرفته تا عفونت‌های کلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین برای تسکین آفتاب سوختگی نیز استفاده می‌شود. برای درمان آفتاب سوختگی، ژل این گیاه را روی منطقه مورد نظر استفاده کنید. این ژل علاوه بر خواص ضد التهابی باعث تسکین درد، تسریع در ترمیم و مرطوب سازی پوست می‌شود.
• چای بابونه:
  چای بابونه می‌تواند پوست آفتاب سوخته شما را تسکین دهد. چای را به روال معمول دم کرده و بگذارید خنک شود. وقتی آماده شد، پارچه را در آن خیس کنید و آن را روی منطقه آسیب دیده بگذارید. اگر به گرده گل حساسیت دارید، نباید از این روش درمانی استفاده کنید چون ممکن است باعث ایجاد واکنش آلرژیک در پوست شما شود.
• سرکه:
  نظرات در مورد استفاده از سرکه برای تسکین آفتاب سوختگی متفاوت است. برخی می‌گویند افزودن دو فنجان سرکه به آب خنک حمام می‌تواند باعث درمان آفتاب سوختگی شود، در حالی که برخی دیگر می‌گویند اسید بالای سرکه فقط اوضاع را بدتر می‌کند. اگر قبلاً از سرکه برای درمان آفتاب سوختگی‌های کوچکتر استفاده نکرده‌اید، بهتر است آن را برای سوختگی‌های بزرگ‌تر و جدی امتحان نکنید.
• لباس گشاد بپوشید!:
  از آنجا که در طول درمان این مشکل پوست شما خود را ترمیم می‌کند، حتماً لباسی بپوشید که به پوست نچسبد. پوست شما بزرگترین اندام بدن شما است، بنابراین بهتر است برای درمان آفتاب سوختگی فضای کافی برای تنفس در اختیار داشته باشد. الیاف طبیعی مانند پنبه یا بامبو بهترین جنس برای لباس پس از آفتاب سوختگی هستند.
• آب زیادی بنوشید!:
  پوست شما به علت آسیب  ناشی از نور خورشید، به دریافت رطوبتی نیاز دارد که در طول مدت تابش خورشید از دست داده است.  برای جبران این رطوبت سعی کنید آب و مایعات زیادی (غیرالکلی) بنوشید.
• اسید هیالورونیک:
  دکتر ملیسا دافت یکی از جراحان پلاستیک در نیویورک توصیه می‌کند برای درمان آفتاب سوختگی از اسیدهیالورونیک استفاده کنید. استفاده از این ماده به بهبودی سریع‌تر کمک می‌کند. این ماده به طور طبیعی توسط بدن تولید می‌شود و بدون ایجاد تحریک می‌تواند پوست را مرطوب کند.
• چای سبز:
  چای سبز چون حاوی پلی فنول است می‌تواند التهاب را تسکین دهد. برای استفاده از چای سبز کافیست چای را به طور معمول دم کرده و بگذارید سرد شود سپس آن را به صورت کمپرس در آورده و به مدت ۱۵ دقیقه روی پوست آفتاب سوخته قرار دهید.
• ماست یونانی:
  به لطف وجود اسید لاکتیک، ماست یونانی فواید ضد التهابی دارد و می‌تواند برای تسکین و مرطوب سازی پوست آفتاب سوخته استفاده شود. همچنین استفاده موضعی از ماست یونانی حساسیت و قرمزی پوست را کاهش می‌دهد. برای تسکین آفتاب سوختگی در منزل با ماست یونانی می‌توانید ماست ساده و ارگانیک یونانی را به صورت ماسک به صورت و بدن خود بمالید و بعد از ۱۵ دقیقه آبکشی کنید.
• خیار:
  خیار یکی از مرطوب‌کننده‌ترین محصولات موجود برای مراقبت از پوست است. اگر درگیر آفتاب سوختگی شده اید استفاده از خیار، یا خیار همراه با ژل آلوئه ورا به تسکین و بهبود پوست کمک می‌کند.
• یخ:
  یک بسته یخ یا یک کیسه سبزیجات منجمد را در یک حوله نرم بپیچید و روی محل سوختگی قرار دهید. هرگز یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید زیرا باعث یخ زدگی و آسیب بیشتر می‌شود.
• عسل:
  عسل در سرعت بخشیدن به بهبودی، کاهش عفونت و به حداقل رساندن درد بهتر از برخی کرم‌های آنتی‌بیوتیکی عمل کند. توجه داشته باشید که از این روش درمانی برای نوزادان زیر ۱۲ ماه صرف نظر کنید، زیرا بلعیدن تصادفی عسل می‌تواند آنها را در معرض خطر بوتولیسم نوزاد قرار دهد.
• شیر:
  یک پارچه یا گاز پنبه‌ای آغشته به شیر خنک را روی قسمت آسیب دیده قرار دهید. این کار به کاهش درد و ناراحتی و همچنین کاهش احساس سوزش کمک می‌کند.

درمان آفتاب سوختگی شدید

موارد شدید آفتاب سوختگی ممکن است به کرم‌های مخصوص سوختگی و پانسمان سوختگی نیاز داشته باشد. با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است لازم باشد سوختگی‌های شما توسط یک پرستار پانسمان شود. موارد بسیار شدید آفتاب سوختگی ممکن است نیاز به درمان در بخش حوادث و اورژانس داشته باشد.

عوارض آفتاب سوختگی

تعدادی از عوارض طولانی مدت می‌توانند در نتیجه تماس طولانی مدت با اشعه ماورا بنفش (UV) ایجاد شوند. آن‌ها عبارتند از:

• پیری زودرس
• لکه‌های پوستی
• عفونت پوستی (تاول‌های شدید ناشی از آفتاب سوختگی در صورت شکسته شدن باکتری در پوست می‌تواند باعث عفونت شود.)
• فوتوکراتیت (اختلالی در چشم به علت قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید)
• سرطان پوست

سرطان پوست

قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد. برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست دقت داشته باشید که بیش از اندازه زیر نور خورشید نباشید. استفاده منظم از کرم‌های ضدآفتاب کمک می‌کند خطر ابتلا به سرطان کاهش یابد.

استفاده منظم از کرم ضد آفتاب هنگام قرار گرفتن در مقابل نور خورشید و آگاهی از عوامل خطر سرطان پوست به شما کمک می‌کند تا از ایجاد این بیماری جدی و تهدید کننده زندگی جلوگیری کنید.

عوامل خطر ابتلا به سرطان پوست:

• افراد دارای پوست روشن
• افراد دارای سابقه خانوادگی
• افراد مصرف کننده داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
• کسانی که خال‌های زیادی روی بدن دارند.

ضد آفتاب

توجه داشته باشید که انواع مختلفی ضد آفتاب وجود دارد و برخی از آن‌ها از کیفیت بیشتری نسبت به سایرین برخوردار هستند. هنگام خرید ضد آفتاب، به فاکتورهای ضد آفتاب (SPF) (این عددی است که میزان محافظت ضد آفتاب در برابر اشعه UVB  را نشان می‌دهد.) توجه کنید و نوعی را انتخاب کنید که مناسب پوست شما باشد و از هر دو اشعه UVA و UVB محافظت کند.

استفاده از ضد آفتاب

از آنجا که ضد آفتاب در قالب‌های مختلفی از جمله لوسیون، اسپری و ژل در دسترس است، برای راهنمایی در مورد نحوه استفاده از آن باید دستورالعمل‌های موجود در بسته بندی را بررسی کنید.

در زیر برخی توصیه‌های کلی در مورد استفاده از ضد آفتاب آورده شده است.

• قبل از این‌که در معرض آفتاب قرار بگیرید مقدار زیادی ضد آفتاب با SPF حداقل ۱۵ استفاده کنید. آن را حدود نیم ساعت قبل از بیرون رفتن استفاده کنید تا به طور مناسب جذب پوست شما شود.
• استفاده از مقدار زیادی کرم ضد آفتاب بسیار مهم است. تحقیقات نشان می‌دهد بسیاری از افراد برای محافظت کافی از ضد آفتاب کافی استفاده نمی‌کنند. هنگام استفاده از ضد آفتاب، توجه ویژه‌ای به قسمت‌هایی که خارج از دید هستند داشته باشید. (برای مثال اطراف صورت)
• کرم ضد آفتاب را مرتباً (حداقل هر دو تا سه ساعت) استفاده کنید چون ممکن است کرم بعد از رفتن به داخل آب پاک شود. بعد از بیرون آمدن از آب باید ضد آفتاب‌های ضد آب بزنید .

سوالات متدوال