به لیمو؛ خواص، فواید و کاربردها

در بین کیسه‌های رنگی که جلوی عطاری‌ها ردیف شده‌اند، یک کیسه پر از برگ‌های سبز رنگ بلند به چشم می‌خورد، روی کاغذی که در کیسه برگ‌‌‌های سبز باریک فرورفته، نوشته شده به لیمو. گاهی در روی کاغذ از خواص و فواید به لیمو چیزهایی نوشته شده است، مثلاً آرامبخش، تقویت اعصاب. سال‌‌ها است که به لیمو را را تنها به عنوان یک دمنوش گیاهی می‌شناسیم و از خواص و فواید به لیمو تنها آرامش اعصاب را آگاه هستیم. اما آیا به لیمو تنها یک گیاه آرامبخش است؟ این گیاه نقشی در سلامت بدن و پوست و مو ندارد؟ در این مطلب قصد داریم خواص، فواید و کاربردهای گیاه به لیمو را بررسی کنیم و پاسخ این سوالات را بدهیم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مطلب همراه ما باشید تا با خواص و فواید این گیاه آشنا شوید.

خاستگاه و زیست بوم به لیمو

به لیمو گیاهی از تیره شاه پسند که اولین بار در آمریکای جنوبی مشاهده شده استد و گزارش‌ها نشان می‌دهد که در آرژانتین، شیلی و پرو به طور طبیعی رشد می‌کرده است. به لیمو توسط اسپانیایی‌ها به اروپا معرفی شد. این گیاه معطر است عطری شبیه به لیمو دارد. در دوران ویکتوریا این گیاه محبوبیت زیادی بین خانم‌ها داشت و از آن برای معطر کردن خود استفاده می‌کردند، برگ های به لیمو را در لباس خود قرار می‌دادند.

این گیاه که اصل و نسبش به آمریکای جنوبی می‌رسد در حال حاضر در ایران نیز کشت می‌شود، به لیمو در استان‌های شمالی کشور پرورش داده می‌شود. برگ های سبز به لیمو از درختچۀ ۱.۵ تا ۲ متری به دست می‌آید، رنگ برگ به لیمو سبز و مات است و طول آنها به ۷ تا ۱۰ سانتی متر است. گل‌های که در بین برگ‌های به لیمو می‌روید، شبیه به سنبل و به رنگ سفید و ارغورانی است. خوشبختانه این گیاه را می‌توانید در خانه پروش دهید، اما حتماً از گلدان بزرگ برای پرورش این گیاه استفاده کنید.

خواص به لیمو

طبع به لیمو گرم است و یک دمنوش محبوب است. از خواص دمنوش به لیمو می‌توان به رفع تپش قلب، کاهش استرس، خستگی، بی خوابی و همچنین آرامشبخش است. شربت به لیمو نیز که ترکیبی از میوه به و برگ به لیمو است یک نوشیدنی خنک و دلچسب است. از خواص به لیمو بیشتر به صورت خوراکی بهره می‌برند. به لیمو عطر خوشایندی دارد و به همین دلیل از آن در تهیه عطر استفاده می‌کنند.

کمتر کسی تصور می‌کند که از برگ های سبز این گیاه بومی آمریکای جنوبی بتوان روغن تهیه کرد، اما روغن به لیمو یکی از روغن های کمیاب و پر خاصیت ایت و از برگ های سبز این گیاه تهیه می‌شود. روغن به لیمو را در تهیه محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. بنابراین به صورت روغن، اسانس و عصاره از خواص و فواید به لیمو به نفع پوست و مو بهره می‌برند.

به طور کلی خواص به لیمو شامل:

• معطر
• آرامبخش
• ضد باکتری و قارچ
• تقویت عضلات
• ضد التهاب
• پاکسازی پوست
• تقویت سیستن ایمنی بدن
• رقیق کننده خون
• بهبود هضم غذا

فواید به لیمو برای مو

به لیمو قدمت طولانی دارد اما در مورد این گیاه تحقیقات چندانی در حوزه پوست و مو انجام نشده است و این گیاه تنها یک دمنوش محبوب شناخته شده است که نوشیدن روزانه آن برای بدن مفید است. به تازگی تحقیقاتی در مورد خواص و فواید به لیمو در حوزه پوست و مو انجام شده است. تحقیقات در مورد خواص و فواید به لیمو برای مو ادامه دارد.

می‌توان گفت به لیمو به طور غیر مستقیم در سلامت موها تاثیر دارد؛ یکی از خواص و فواید به لیمو آرامبخش است و اضطراب و استرس را کاهش می‌دهد. استرس و اضطراب یکی از عوامل مهم ریزش و سفیدی موها است. بنابراین نوشیدن دمنوش به لیمو باعث آرامش اعصاب می‌شود و از به طور غیر مستقیم از سفید شدن و ریزش مو جلوگیری می‌کند.

برخی از تولید کنندگان محصولات مراقبت مو از عصاره به لیمو به دلیل عطر خوبی که دارد در ترکیبات محصولات خود استفاده می‌کنند. نمی‌توان به فاطعیت در مورد خواص و فواید به لیمو چه جوشانده و عصاره و چه روغن آن در مورد موها صحبت کرد، اما احتمالاً استفاده موضعی از آنها برای تقویت ریشه و ساقه مو مفید خواهد بود.

• درمان شپش سر با روغن به لیمو:
  گیاه به لیمو برای دفع آفت مفید است و در مزارع برای دفع آفت و حشرات استفاده می‌کنند. این خاصیت به لیمو باعث شد که در مورد این گیاه در از بین بردن شپش سر تحقیق کنند. در تحقیقات مشخص شده که روغن به لیمو در از بین بردن شپش سر نقش موثری دارد. بنابراین یکی از راه‌های از یین بردن شپش سر ماساژ کف سر با روغن به لیمو است.
• کاهش چربی پوست سر:
  موهای چرب به دلیل تولید بیش از حد سبوم ایجاد می‌شود. سبوم یا روغن طبیعی از موها در برابر اشعه فرابنفش، باکتری و میکروب‌ها حفاظت می‌کند. اما تولید بیش از حد سبوم و خارج شدن از تعادل مشکلاتی مانند قارچ و شوره سر را ایجاد می‌کند. تولید بیش از حد چربی باعث می‌شود که موها در مدت کوتاهی پس از شستشو مجدد چرب شوند و کثیف به نظر برسند. یکی از خواص و فواید روغن به لیمو متعادل کردن چربی سر است. ماساژ پوست سر با روغن به لیمو علاوه‌بر تغذیه ریشه ترشح چربی را متعادل می‌کند و از تولید بیش از اندازه سبوم و چرب شدن کف سر ود موها جلوگیری می‌کند.

فواید به لیمو برای پوست

به لیمو به آرامبخش بودن شهره است، این خاصیت به لیمو را متخصصان پوست برای آرام کردن پوست به کار برده‌اند. نحقیقات بیشتری در مورد خواص و فواید به لیمو برای پوست شده است. که در ادامه آنها بررسی می‌کنیم:

• ضد پیری، ضد چین و چروک:
  به لیمو سرشار از آنتی اکسیدان است و می‌تواند از پوست در برابر حمله رادیکال های آزاد که نقش اصلی در ایجاد چین و چروک پوست دارند، دفاع کند. همچنین به لیمو نقش مهمی در هیدراتاسیون بدن دارد و از کم آبی بدن و پوست جلوگیری می‌کند، کم آبی پوست یکی از دلایل اصلی ایجاد چین و چروک و خطوط ریز روی پوست است. استفاده از عصاره به لیمو در شوینده های صورت مانند صابون، پن، فوم و ژل باعث پوست را سفت و از ایجاد چین و چروک روی پوست جلوگیری می‌کند. بنابراین یکی از خواص و فواید به لیمو برای پوست جلوگیری از ایجاد چین و چروک روی پوست است.
• درمان آکنه و جوش صورت:
  یکی از خواص و فواید به لیمو آنتی باکتریال بودن آن است. به لیمو می‌تواند باکتری و میکروب های ایجاد کننده آکنه را از بین ببرد. این گیاه آلودگی را از بین می‌برد، چربی اضافی پوست یا سبوم که عامل اصلی ایجاد آکنه روی پوست است را کنترل می‌کند. روغن به لیمو عملکرد موثری در از بین بردن لک و جای جوش دارد و استفاده موضعی این روغن برای از بین بردن جوش صورت و لک پیشنهاد می‌شود.
• روشن کردن پوست صورت:
  یکی از خواص و فواید روغن به لیمو روشن کردن پوست است. به لیمو سرشار از فلانوئید است، فلانوئیدها علاوه‌بر باعث روشن شدن پوست می‌شوند. یکی دیگر از خواص این ماده جلوگیری از سرطان است، بنابراین استفاده خوراکی و موضعی به لیمو در جلوگیری از سرطان پوست نقش موثری دارد.
• تسکین دهنده التهابات پوستی:
  پوست‌ها حساس همیشه با التهاب، قرمزی و خارش دست به گریبان هستند. برای کاهش التهاب باید از مواد تکسین دهنده استفاده کرد. به لیمو خاصیت تسکین دهندگی دارد و برای تسکین التهابات پوستی یک ماده موثر محسوب می‌شود، افرادی که پوست حساسی دارند می‌توانند موضعی مورد نظر را با چند قطره روغن به لیمو ماساژ دهند. به لیمو به دلیل خاصیت تسکین دهندگی که دارد، امروزه در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی به خصوص برای پوست‌های حساس به کار می‌رود.

فواید به لیمو برای ناخن

به لیمو علی‌رقم اینکه گیاهی قدیمی است، اما کمتر در مورد خواص وفواید آن تحقیق شده است و حتی روغن مغذی آن را کمتر کسی می‌شناسد. به همین جهت در مورد خواص و فواید به لیمو برای ناخن اطلاعات دقیقی وجود نداد. اما برخی از متخصصان طب سنتی معتقدند که روغن به لیمو به دلیل خواص صد باکتری و قارچ می‌تواند در درمان قارچ ناخن موثر باشد. همچنین استفاده موضعی از روغن های مغذی روی ناخن باعث به استحکام و رشد ناخن‌ها کمک می‌کند، بنابراین ماساژ ناخن‌ها با روغن به لیمو در تقویت آنهاذ موثر خواهد بود.

کاربرد درمانی به لیمو

تا به اینجا در مورد خواص و فواید به لیمو برای پوست و مو صحبت کردیم. اما این گیاه که بیشتر به عنوان دمنوش استفاده می‌شود، می‌تواند نقش موثری در سلامت بدن داشته باشد. در ادامه به بررسی خواص و فواید برگ به لیمو در سلامت بدند می‌پردازیم.

• تقویت سیستم ایمنی بدن:
  یکی از خواص و فواید برگ به لیمو تقویت سیستم ایمنی بدن است. تقویت سیستم ایمنی بدن شما را از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها مصون نگه می‌دارد. استرس اکسیداتیو در اثر رادیکال های آزاد ایجاد می‌شود و بر سیستم ایمنی بدن و اندام‌ها تاثیر می‌گذارد. به لیمو با بیماری و جهش سلولی بدن که در اثر رادیکال‌های آزاد ایجاد می‌شود مقابله می‌کند، سطح استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهد و فعالیت گلبول‌های سفید را تقویت می‌کند.با توجه به شرایط کرونا و تاکید پزشکان بر تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ابتلا به این ویروس، پیشنهاد می‌کنیم که روزانه از یک فنجان دمنوش به لیمو برای تقویت سیستم ایمنی بدن بنوشید.
• کمک به کاهش وزن:
  سبک زندگی ماشینی و استفاده بیش از حد از غذاهای آماده باعث شده که بسیاری از افراد معضل چاقی داشته باشند. چاقی انواع بیماری‌ها را با خود به همراه می‌آورد، بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون، سکته قلبی و …. بنابراین لاغر شدن از دغدغه‌های مهم افراد است. یکی از راه‌های رسیدن به تناسب اندام ورزش و بالا بردن سوخت‌وساز بدن است. علاوه‌بر ورزش دمنوش به لیمو باعث افزایش سوخت‌وساز بدن می‌شود و به کاهش ورزن کمک می‌کند. بنابراین کمک به کاهش وزن را می‌توان یکی از خواص و فواید به لیمو دانست.
• آرامبخش و تسکین‌دهنده اعصاب:
  آرامبخش بودن از خواص و فواید شناخته شدۀ به لیمو است. بسیاری از متخصصان طب نوشیدن دمنوش به لیمو و استفاده از روغن آن را برای آرامش اعصاب پیشنهاد می‌کنند. عطر خوشایند این گیاه استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد. اگر دچار تنش و استرس هستید، استفاده از به لیمو را در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهید.
• تقویت دستگاه گوارش و هضم:
  تقویت سیستم گوارش و جلوگیری از ایجاد مشکلات گوارشی از خواص و فواید به لیمو است. در طب سنتی پیشنهاد می‌شود که افراد برای جلوگیری و درمان اسپاسم روده، معده درد، سوء هاضمه، نفخ و نهوع از دمنوش به لیمو کمک بگیرندپ
• جلوگیری از آسیب عضلات:
  از جمله خواص و فواید به لیمو تقویت عضلات بدن است. این گیاه یک منبع خوب برای تقویت بافت‌های پیوندی ضعیف است، بسیاری از ورزشکاران برای تقویت عضلات خود آنها را با روغن به لیمو ماساژ می‌دهند. این گیاه علاوه‌بر تقویت عضلات میزان اسید لاکتیک در آنها را کاهش می‌دهد. اگر ورزشکار حرفه‌ای و یا حتی مبتدی هستید مصرف دمنوش به لیمو را در برنامه غذایی خود قرار دهید در صورت امکان از روغن این گیاه برای تقویت عضلات خود استفاده کنید.
• کاهش التهاب عضلات و مفاصل:
  بیماران مبتلا به آرترز از درد و التهاب مفاصل رنج می‌برند، کاهش التهاب در مفاصل از خواص و فواید به لیمو است. روغن به لیمو سرشار از آنتی اکسیدان است و باعث کاهش التهاب و درد مفاصل می‌شود و حرک را بهبود می‌دهد. ماساژ با روغن به لیمو به بیماران مبتلا به آرترز پیشنهاد می‌شود. نوشیدن دمنوش به لیمو برای افراد میانسال برای کاهش درد عضلات و مفاصل مفید است.
• درمان سرماخوردگی:
  پاییز و زمستان اوج ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا است. استفاده از دمنوش و جوشانده‌های گیاهی در کنار داروهای شیمیایی به بهبود بیماری سرماخوردگی و آنفولانزا کمک می‌کند، یکی از این گیاهان مفید در درمان سرماخوردگی به لیمو است. دمنوش به لیمو تب را کاهش می‌دهد و باکتری و میکروب‌های آنفولانزا و سرماخوردگی را از بین می‌برد.بهبود سرفه نیز از دیگر خواص و فواید به لیمو است که می‌توان از آن برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا کمک گرفت.
• آروماتراپی:
  یکی از گیاهانی که در آروماتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به لیمو است. اشاره کردیم این گیاه معطر و آرامشبخش است. در اسپا از روغن معطر به لیمو استفاده زیادی می‌شود. مقداری روغن به لیمو را در دیفیوزر می‌سوزانند تا عطر خوشایند آن در فضا پخش شود، همچنین از این روغن برای ماساژ سر و بدن کمک می‌گیرند.
• هیداراتاسیون بدن:
  کم آبی بدن کسلی و کرختی می‌آورد و باعث می‌شود انرژی لازم را برای ادامه روز نداشته باشید. بنابراین تامین آب بدن یکی از مهم‌ترین نکات در سلامت است. استفاده از دمنوش به لیمو و جایگزین کردن آن با نوشیدنی‌های شیرین و مضر به تامین آب بدن کمک زیادی می‌کند.

فواید به لیمو برای نوزادان

یکی از موارد منع مصرف به لیمو در دوران بارداری و شیردهی است. بنابراین از نوشیدن دمنوش به لیمو در دوران بارداری و سپس شیردهی خودداری کنید تا مشکلی برای جنین و نوزاد ایجاد نشود.

کاربردهای به لیمو

بیشترین استفاده از گیاه به لیمو در صنعت غذا و خوارکی است. از به لیمو دمنوش‌های مختلفی تهیه می‌شود، علاوه‌بر دمنوش این گیاه معطر را به به عنوان ادویه نیز استفاده می‌شود و در طبخ مرغ و ماهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. عصاره آن در تهیه شربت و دسر نیز استفاده می‌شود. 

• عطرسازی:
  از به لیمو در عطرسازی استفاده زیادی می‌شود، عصاره این گیاه معطر را در تهیه انواع عطر به کار برده می‌شود، به لیمو عطر شیرین و مرکباتی است و ترکیب ان در کنار سایر مواد معطر رایحه دلپذیری را ایجاد می‌کند.
• صابون‌‌سازی:
  یکی دیگر از کاربردهای به لیمو استفاده در ساخت صابون است، به خصوص صابون‌های دست ساز. این گیاه علاوه‌بر عطر خوبی که دارد، خواص ضد باکتری و آنتی اکسیدانی نیز دارد، این خواص سبب شده که در تهیه صابون‌های دست ساز و گیاهی از این به لیمو استفاده شود.

آیا استفاده از به لیمو عوارض جانبی در پی دارد؟

کمتر گیاهی را می‌توان یافت که در کنار خواص و فوایدی که دارد، مضراتی نداشته باشد. استفاده تمامی مواد طبیعی و گیاهی علاوه‌بر مزایای بسیاری که برای بدن دارد احتمال دارد مشکلاتی را نیز ایجاد کند. پس قبل از استفاده از هر گیاه طبیعی در مورد عوارض آن به خوبی آگاه باشید. به لیمو نیز در کنار خواص و فواید که برای بدن دارد، مشکلانی را نیز ممکن است برای برخی افراد ایجاد کند.

عوارض جانبی به لیمو شامل: 

• در صورت استفاده موضعی ممکن است باعث تحریک پوست شود
• احتمال افزایش حساسیت به نور 
• برای بیماران کلیوی مضر است
• احتمال ایجاد مشکل در دوران بارداری و  شیردهی

سوالات متداول