آویشن؛ خواص، فواید و کاربردها

اگر غذای فرنگی به خصوص مدیترانه‌ای دوست داشته باشید، با طعم و بوی بی‌نظیر آویشن آشنا هستید. دمنوش آویشن نیز یکی از دمنوش‌های محبوب، معروف و پر خاصیت است، به خصوص در فصل پاییز و زمستان که اوج ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا است.

عطر خوش آویشن در سالن‌های ماساژ نیزد احساس می‌شود. آویشن در قفسه ادویه بیشتر خانه‌ها پیدا و گاهی چاشنی غذاها می‌شود. این ادویه خوش عطر گیاهی است از خانواده نعناع است، با طعمی تندتر از پونه کوهی و رایحه‌ای شبیه به کافور و کاج. آویشن برگ‌های سبز و کوچک و ساقه‌های نازک و چوبی دارد، این گیاه اوایل تابستان با گل‌های سفید، صورتی و بنفش می‌روید. آویشن به صورت تازه، خشک و اسانس یا روغن استفاده می‌شود. آویشن علاوه‌بر طبخ غذا در طب سنتی نیز گیاه محبوبی است و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها تجویز می‌شود و در بسیاری از مواقع به بهبود بیماری کمک می‌کند. در این مطلب قصد داریم به طور مفصل خواص و فواید آویشن برای سلامتی بدن و پوست و مو را شرح دهیم. همچنین به بررسی کاربردهای این گیاه معطر در درمان و زیبایی خواهیم پرداخت.

خاستگاه و زیست‌بوم آویشن

آویشن، بیش از ۳۵۰ گونه مختلف دارد و قدمت این گیاه به ۵ هزار سال قبل و به تمدن آشوریان، سومری‌ها و بابلی‌ها می‌رسد.
ردپای آویشن در مناطق مختلف ایران نیز سابقه ای دیر باز دارد به نحوی که اسامی مختلفی در اقوام ایرانی برای آن در نظر گرفته شده است.از آویشن در مناطق ترک نشین با نام کهلیک اوتو (Kəklikotu)، در مناطق کردنشین و کرمانج آنخ، در بخش های شمالی و گیلان پلنگ مشک و مناطق بختیاری اوشوم یاد می شود.

جالب است بدانید یکی از مواد طبیعی که مصریان هنگام مومیایی کردن اجساد از آن استفاده می‌کردند، آویشن بود. آویشن گیاهی بود که یونیان به عنوان عود در معابد از آن استفاده می‌کردند و در آب حمام می‌ریختند، چون اعتقاد بر این بود که تیم گیاه شجاعت می‌آورد. رومی‌ها بیش از تمدن‌های دیگر از خواص و فواید آویشن بهره می‌بردند، آنها عصارهد آویشن را در حمام استفاده می‌کردند و به عنوان تصفیه‌کننده هوا در اتاق استفاده می‌کردند. رومی‌ها از آویشن به عنوان طعم دهنده در پنیر و مشرولات الکلی استفاده می‌کردند، همچنین روی تابوت مردگان خود گیاه آویشن قرار می‌دادند و معتقد بودند که این گیاه تضمینی برای عبور از زندگی بعدی است. 

بقراط که پدر پزشکی غرب می‌دانند، گیاه آویشن را برای درمان بیماری‌های تنفسی تجویز می‌کرد. بقراط حدود ۳۷۰ سال قبل از میلاد به خواص و فواید آویشن برای مشکلات تنفسی پی برد و امروزه نیز استفاده بخور و جوشانده آویشن برای تسکین مشکلات تنفسی استفاده می‌شود. این گیاه نقش کیلدی در تاریخ دارد، زمانی که طاعون سیاه که به مرگ سیاه معروف است در سال ۱۳۴۰ میلادی در اروپا اپیدمی شد، آویشن را به صورت ژله تهیه و به عنوان محافظ استفاده می‌کردند. 

اصل و نسب این گیاه قدمت‌دار به اروپای شرقی و آسیای غربی می‌رسد. اهالی مدیترانه همچنان از خواص و فواید این گیاه از طریق پخت و پز غذا بهره می‌برند و به عنوان ادویه و طعم دهنده از آویشن خشک یا تازه در غذاهای خود استفاده می‌کنند.

خواص آویشن

برگ‌های کوچک، سبز رنگ و معطر آویشن سرشار از مواد مغذی گیاهی، ویتامین و مواد معدنی برای بدن است. یکی از خواص ویژه آویشن این است غنی از تیمول است. تیمول یک روغن مغذی بسیار مهم است که خواص ضد قارچی و ضد عفونی کننده دارد، گیاه آویشن حاوی آنتی اکسیدان‌های فنلی است. برگ‌های سبز آویشن سرشار از پتاسیم، کلسیم، آهن، مگنز و سلنیوم است. این گیاه معطر منبع غنی از ویتامین‌ها است، به ویژه ویتامین‌های B کمپلکس، ویتامین  K، ویتامین C  و اسید فولیک. فرقی نمی‌کند آویشن را خشک یا تازه می‌پسندید، در هر دو حالت از مزایا و فواید گیاه آویشن بهره می‌برید. از آویشن روغن نیز می‌گیرند که در طب و آروماتراپی استفاده می‌شود، روغن آویشن را به صورت خوراکی مصرف نمی‌کنند.

آویشن از گیاهان محبوب در طب سنتی است، متخصصان طب سنتی از خواص و فواید آویشن برای درمان بسیاری از مشکلات مانند تحریک اشتها، تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش التهاب استفاده می‌کنند. خواص و فواید آویشن تنها برای سلامت بدن نیست، این گیاه تاثیر مثبتی بر سلامت پوست و مو دارد. 

خواص و کاربردهای آویشن برای مو

آویشن یکی از گیاهان موثر برای تقویت و رشد موها است. آویشن یک ماده محرک است، محرک‌ها باعث تقویت گردش خون می‌شوند و به افزایش جریان خون در مناطقی که نیاز به اکسیژن دارند، کمک می‌کند. با تقویت گرش خون، سلول‌های مو در فولیکول‌های مو برای تولید موهای جدید تحریک می‌شوند. روغن آویشن حاوی بیوفلاونوئید است، این ماده که برای ساخت تارهای جدید مو نقش مهمی دارد. برای به دست آوردن موهای پرپشت و بلند از خواص و فواید آویشن برای مو بهره ببرید. 

• درمان شوره سر:
  هر روز تبلیغ شامپو و سرم می‌بینیم که با سناریوها و مدل‌هههای جذاب می‌گویند درمان شوره سر در گرو خرید این محصولات است. در بسیاری از مواقع این تبلیغات پوچ و بی‌اساس است و هیچ کمکی به درمان شوره سر نمی‌کند. گاهی برای رفع مشکلات دست به دامان طبیعت شویم، آویشن یکی از مواد طبیعی است که در درمان شوره سر عملکرد خوبی دارد. علت ایجاد شوره سر تولید بیش از اندازه پوست سر است که عوامل مختلفی مانند  التهاب فولیکول مو، کمبود ویتامین، پوست خشک  مواد شیمیایی خشن  در ایجاد آن نقش دارند.
  افراد بعد از درمان‌های مکرر و نتیجه نگرفتن سعی می‌کنند که با شوره سر و مشکلاتی که در پی دارد کنار بیایند، اما در یک مهمانی و قرار کاری ریختن پوست کف سر روی سر شانه‌ها از جذابیت شما را به چالش می‌کشد. یکی از فواید روغن آویشن درمان شوره سر است. روغن آویشن خاصیت ضد التهابی دارد و التهاب پوست سر و فولیکول‌های مو را کاهش می‌دهد و به طور هم‌زمان فولیکول‌های مو را تغذیه و از خشک شدن کف سر جلوگیری می‌کند. تیمول که یکی از ترکیبات اساسی در روغن آویشن است، باعث از بین بردن باکتری‌ها و میکروب‌ها می‌شود. روغن آویشن محیطی سالم برای رشد موها ایجاد می‌کند.
• درمان ریزش مو:
  افراد در دوره‌های مختلف زندگی دچار ریزش مو می‌شوند، ریزش مو گاهی مقطعی است و بعد از ریشه‌یابی و درمان حل می‌شود و گاهی ژنتیک است. ریزش موی مقطعی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود، دلایلی مانند رژیم غذایی نامناسب، باکتری مضر در کف سر، التهاب فولیکول، عدم تعادل هورمون‌ها و …. به طور کلی ریزش مو دلیل خارجی یا داخلی دارد، فرقی نمی‌کندریزش مو به دلیل عوامل داخلی یا خارجی اتفاق افتاده باشد، در هر حالت تقویت مو باید انجام بگیرد. یکی از راه‌های درمان ریزش مو استفاده از روغن مغذی آویشن است. آویشن سرشار از ویتامین و مواد معدنی است و باعث تقویت موها می‌شود و از ریزش مو جلوگیری می‌کند.
  طی مطالعات محققان متوجه شدند که تیمول موجود در گیاه آویشن می‌تواند از ریزش موها جلوگیری کند. تیمول یک ضد عفونی قوی است و باعث از بین بردن قارچ‌ها، میکروب‌ها و باکتری‌ها می‌شود. تجمع میکروب‌ها روی پوست سر سلامت مو را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تیمول عوامل میکروبی را باعث انسداد فولیکول‌ها می‌شود را از بین می‌برندو گرفتگی فولیکول‌ها باعث عفونت پوست سر و ریزش مو می‌شود. به این ترتیب روغن آویشن می‌تواند در درمان ریزش مو کمک کند.
• تقویت رشد مو:
  روغن آویشن سرشار ار ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید است، این مواد معدنی باعث تقویت فولیکول‌های مو می‌شود و از این طریق رشد موها را بهبود می‌بخشد. مواد مغذی برای رشد مو حیاتی است و روغن آویشن می‌تواند این مسئولیت را بپذیرد و با رساندن مواد مغذی به ریشه موها رشد موها را تحریک کند. آویشن گردش خون در پوست سر را افزایش می‌دهد، افزایش گردش خود موها نیز در رشد موها بسیار موثر است. استفاده از روغن آویشن علاوه‌بر تقویت رشد موها، باعث درخشندگی و لطافت آنها می‌شود.
• درمان شپش سر:
  یکی از معضلات پدر و مادرها جلوگیری از ایجاد شپش سر است. شپش سر به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود و همیشه به معنای عدم رعایت بهداشت نیست. احتمال ابتلا به شپش سر در کودکان در مهدها و مدرسه‌ها زیاد است، روغن آویشن دافع حشرات است و همچنین می‌تواند شپش و تخم شپش را در مدت کوتاهی از بین ببرد.

خواص و کاربردهای آویشن برای پوست

آویشن گیاهی با خواص ضد باکتری و ضد قارچ است، این خاصیت باعث می‌شود که روغنی که از این گیاه به دست می‌آید روی پوست عملکرد موثری داشته باشد. روغن آویشن در طب سنتی برای درمان مشکلات پوستی به کار می‌رود. از جمله خواص و فواید روغن آویشن برای پوست بهبود آکنه، اگزما، سوختگی و زخم است. روغن آویشن سرشار از آنتی اکسیدان است، آنتی اکسیدان‌ها وظیفه مهمی در مراقبت پوست به عهده دارند. آنتی اکسیدان‌ها شبیه به سپر برای پوست هستند و حمله رادیکال‌های آزاد پوست را خنثی می‌کنند. در ادامه بیشتر با خواص و فواید روغن آویشن برای پوست آشنا شوید.

• درمان آکنه و جوش صورت:
  در تحقیقات مختلف مشخص شد که خاصیت آنتی باکتریال و ضد قارچی آویشن در درمان آکنه و جوش بسیار موثر است. آویشن باکتری‌های ایجاد کننده آکنه را از بین می‌برد و همچنین خاصیت ضد التهابی دارد، این دو ویژگی باعث شده که آویشن در درمان آکنه و جوش صورت عملکرد خوبی داشته باشد. برای درمان آکنه با گیاه آویشن، معمولاً روغن آویشن مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن آویشن علاوه‌بر تاثیر در روند بهبودی آکنه، یک ماده عالی برای پاک کردن آرایش صورت است. برای درمان جوش و آکنه صورت خواص و فواید روغن آویشن را در نظر بگیرید.
• ضد پیری:
  اگر به دنبال اکسیر جوانی پوست می‌گردید، پیشنهاد می‌کنیم که روغن آویشن را در روال زیبایی خود قرار دهید. در سطرهای بالا اشاره کردیم که آویشن آنتی اکسیدان قوی است، این خاصیت آویشن به جوانسازی پوست کمک زیادی می‌کند. آنتی اکسیدان‌ها از تخریب سلول‌های پوست توسط رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کنند. رادیکال‌های آزاد با حمله به سلول‌های پوستی و تخریب آنها باعث ایجاد پیری پوست می‌شوند، آویشن یک آنتی اکسیدان قوی است که از حمله رادیکال‌های آزاد به لایه‌های عمیق پوست جلوگیری می‌کند و به این ترتیب مانع ایجاد چین و چروک و پیری پوست می‌شود.
• ضد آفتاب طبیعی:
  بیشتر روغن‌های مغذی ضدآفتاب طبیعی هستند، روغن آویشن نیز تا حدودی پوست را در مقابل اشعه UV محافظت می‌کند. اما قبل از اینکه از اینکه بخواهید از این قابلیت روغن آویشن بهره ببرید، باید این نکته را بدانید که تمامی روغن‌های مغذی از جمله روغن آویشن نمی‌توانند به طور کامل محافظت در مقابل اشعه UV را به عهده بگیرد. زیرا این روغن‌‌ها دارای SPF کمی دارند. از خاصیت ضدآفتاب بودن آویشن بهتر است به نفع مو بهره ببرید و برای محافظت پوست در مقابل اشعه UV از کرم ضدآفتاب مناسب استفاده کنید.
• دافع حشرات:
  افرادی که اهل کمپ و طبیعت‌گردی باشند به دنبال راه‌حلی هستند که نیش حشرات را دفع کند. روغن آویشن یک راه‌حل طبیعی و عالی برای دفع نیش حشرات است، مقداری از روغن آویشن را روی پوست خود بمالید تا از نیش حشرات در امان باشید.

خواص و فواید آویشن برای ناخن

قارچ ناخن یکی از مشکلات شایع است که زیبایی دست و پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. قارچ ناخن پا از مشکلات شایع در بین ورزشکاران است. علائم شایع قارچ ناخن شامل: تغییر رنگ ناخن از سفید به زرد، افزایش ضخامت ناخن، شکنندگی، بود بد پا، ظاهر سیاه به دلیل نفوذ قارچ به عمق ناخن است. یکی از خواص و فواید روغن آویشن درمان قارچ ناخن است، آویشن خاصیت ضد باکتری و ضد قارچ دارد و به همین دلیل استفاده موضعی از این روغن برای درمان قارچ ناخن موثر است.

فواید آویشن برای سلامتی بدن

استفاده از گیاه آویشن برای بدن سراسر سود و نفع است. این گیاه به شکل‌های مخلتلفی مصرف می‌شود و در هر حالت برای سلامت بدن مفید است. پودر آویشن به عنوان ادویه در غذاهای مختلف فرنگی استفاده می‌شود، از برگ‌های خشک یا تازه آویشن دمنوش تهیه می‌کنند. روغنی که از برگ‌های آویشن به دست می‌آید در پزشکی کاربرد دارد. در ادامه خواص و فواید آویشن برای بدن و نقش آن در تقویت و سلامت بدن را شرح می‌دهیم.

• درمان سوء هاضمه:
  یکی از فواید گیاه آویشن درمان مشکلات گوارشی است. نوشیدن دمنوش آویشن کمک باعث هضم غذا، کاهش نفخ معده و گاز ذوده می‌شود. روغن موجود در گیاه آویشن گرفتگی روده را درمان می‌کند. اگر مشکلات گوارش دارید، دمنوش آویشن را در رژیم غذایی خود قرار دهید و از خواص و فواید گیاه آویشن برای درمان سوء هاضمه بهره ببرید.
• درمان اختلالات تنفسی:
  گیاه آویشن علاوه‌بر خاصیت ضد عفونی کننده، آنتی بیوتیک نیز است. ابتدای مطلب اشاره کردیم که بقراط از این گیاه برای درمان مشکلات تنفسی تجویز می‌کرد، امروزه نیز متخصصان طب سنتی نیز آویش را برای درمان بیماری‌های تنفسی مفید می‌دانند و برای درمان سرفه، برونشیت، سرماخوردگی، گلودرد استفاده می‌کنند. دمنوش آویشن برای درمان سرماخوردگی و اختلالات تنفسی کابرد دارد، غرغره جوشانده آویشن التهاب گلو را درمان می‌کند. بنابراین در روزهای سرد پاییز و زمستان که اوج ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا است از فواید و کاربرد دمنوش آویشن غافل نشوید.
• سلامت استخوان:
  آویشن منبع خوبی از آهن، کلسیم و منگنز است، این مواد معدنی نقش موثری در سلامت استخوان دارند. ویتامین K موجود در گیاه آویشن باعث رشد و نمو استخوان‌ها می‌شود و ریسک ابتلا به اختلالات استخوانی را کاهش چشمگیری می‌دهد. سالمندان و زنان یائسه پودر و با دمنوش آویشن را در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهند تا از خواص و فواید آویشن در سلامت استخوان‌ها سود ببرند.
• بهبود قلب و عروق:
  آویشن ضد التهاب و سرشار از آنتی اکسیدان است این خواص آویشن از التهاب مزمن که یکی از دلایل بیماری قلبی و عروقی است جلوگیری می‌کند. همچنین آویشن ضد اسپاسم است و که باعث بهبود عملکرد قلب می‌شود. عملکرد صحیح دریچه‌های قلب باعث شل شدن رگ‌ها و کاهش فشار خون می‌شود و به ایت ترتیب باعث می‌شود که قلب به خوبی عمل کند. برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی خواص و فواید آویشن را مد نظر بگیرید.
• کنترل فشار خون:
  یکی از کاربردهای آویشن در طب سنتی کنترل فشار خون است، افرادی که فشار خون بالایی دارند از پودر و دمنوش آویشن برای کنترل فشار خون کمک بگیرند.
• تقویت سیستم ایمنی بدن:
  تقویت سیستم ایمنی بدن از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری می‌کند. یکی از خواص و فواید گیاه آویشن تقویت سیستم ایمنی بدن است. آویشن به عنوان منبع غنی از آنتی اکسیدان بدن را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌کند. آویشن با افزایش اسیدهای چرب امگا ۳ باعث سلامت سلول‌های بدن می‌شود. اسیدهای چرب به ساخت دیواره‌های سلولی کمک می‌کند و باعث حفظ ساختار سیستم عصبی، مغز و عروق می‌شود، خاصیت آنتی اکسیدانی آویشن از چربی‌های دیواره سلولی در برابر حمله رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. برای تقویت سیستم ایمنی بدن خواص و فواید برگ آویشن غافل نشوید و از پودر و دمنوش این گیاه در رژیم غذایی خود استفاده کنید.

سایر خواص و فواید آویشن برای سلامت بدن

• سلامت بهداشت دهان و دندان
• پیشگیری و درمان کم خونی
• تقویت بینایی
• تسکیت سردرد
• آرامش بخش

فواید آویشن برای نوزاد

استفاده از پودر آویشن به مقدار کم برای زنان بادار و شیرده مشکلس ایجاد نمی‌کند اما استفاده از دمنوش آویشن تازه یا خشک را در این دوران با مجوز پزشک مصرف کنید. همچنین در دوران بارداری بهتر است از روغن آویشن استفاده نکنند. آویشن برای نوزاد و کودکان زیر ۱۰ سال نجویز نمی‌شود.

کاربردهای درمانی آویشن

آویشن به عنوان گیاه معطر بیشتر در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، پود آویشن به عنوان ادویه در بسیاری از غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شرکت‌های تولید کننده چای و دمنوش از برگ خشک شده این گیاه برای انواع دمنوش‌های ترکیبی استفاده می‌کنند. 

در صنعت پزشکی از عصاره آویشن در ساخت داروها، به خصوص داروهای تنفسی استفاده می‌کنند. برخی از شرکت‌های تولید کننده محصولات آرایشی و بهداشتی از خواص و فواید عصاره یا روغن آویشن در ساخت شامپو و صابون‌های طبیعی بهره می‌برند. درآروماتراپی از خاصیت تسکین دهندگی آویشن برای آرامش اعصاب کمک می‌گیرند.

آیا استفاده از آویشن برای بدن عوارض جانبی دارد؟

افرادی که به پونه کوهی آلرژی دارند، احتمال آلرژی آنها به آویشن غیر ممکن نیست. همچنین در مصرف آویشن افراط نکنید و به اندازه این گیاه را در رژیم غذایی خود استفاده کنید، استفاده بیش از اندازه از آویشن باعث پرکاری غده تیروئید، استفراغ، اسهال و سرگیجه می‌شود. افرادی که داروهایی برای تنظیم غده تیروئید مصرف می‌کنند، از خوردن آویشن خودداری کنند.

مصرف زیاد آویشن می‌تواند لخته شدن خون را با کندی مواجه کند، ویتامین K موجود در آویشن و سایر گیاهان تیره رنگ خطر خونریزی را افزایش می‌دهد، بنابراین ۲ هفته قبل از جراحی از مصرف آویشن خودداری کنید. گیاهان و مواد طبیعی فواید زیادی برای سلامت بدن دارند، در کنار فواید مضراتی نیز دارد، بنابراین برای بهره بردن از خواص و فواید آویشن افراط نکنید و قبل از استفاده از عوارض جانبی آن آگاه باشید.

سوالات متداول: