زنیان؛ خواص، فواید و کاربردها
راهنمای محتوا
گیاه زنیان به صورت علف خودرو رشد کرده و گیاه بومی شرق هند، ایران و مصر به حساب می‌آید. ارتفاع این گیاه بین ۳۰ تا ۹۰ سانتیمتر است و برگ‌هایی با بریدگی‌های نازک و ظریف دارد که گل‌های سفید رنگی می‌دهد.
زنیان در دوره‌های زمانی خاصی میوه می‌دهد. میوه زنیان کوچک و بیضی شکل است که رنگی قهوه‌ای مایل به زرد دارد. در ایران زنیان در شهرهای بسیاری چون تبریز، اصفهان، خراسان، کرمان، خوزستان و بلوچستان رشد می‌کند.
خاستگاه و زیست بوم زنیان
موقعیت و زمان دقیقی از کشف زنیان در دسترس نیست. اما پیشینه ان را میتوان به شرق هند و مصر نسبت داد.
خواص و فواید زنیان
زنیان یکی از برترین گیاهان دارویی است که از خواص زنیان برای درمان مشکلات سلامتی بسیاری استفاده می‌شود. برترین خواص زنیان که شاید بسیاری از افراد به آن آگاهی داشته باشند، درمان مشکلات معده است. خواص زنیان در واقع در میوه یا همان دانه آن نهفته است. ارزش غذایی هر ۱۰۰ گرم زنیان شامل موارد زیر است:
- پروتئین: ۱۷/۱ درصد
- چربی: ۲۱/۸ درصد
- مواد معدنی: ۷/۹ درصد
- فیبر: ۲۱/۲ درصد
- کربوهیدرات: ۲۴/۶ درصد
علاوه بر آن در زنیان میتوان کلسیم، تیامین، ریبوفلاوین، فسفر، آهن و نیاسین را نیز یافت. همچنین از خواص زنیان به صورت روغن نیز می‌توانید بهره ببرید. جالب است بدانید که میزان تیمول موجود در زنیان بسیار زیاد است.
خواص زنیان برای پوست
فهرست خواص زنیان انتهایی ندارد از این گیاه معجزه‌گر می‌توانید برای درمان مشکلات پوستی نیز استفاده کرد. در طب سنتی برای درمان اگزما، خارش و سوختگی از خمیر حاصل از دانه زنیان با آب استفاده می‌شده است. همچنین از ترکیب دانه خرد شده زنیان با لیمو برای درمان تورم ناشی از سوختگی نیز استفاده می‌شود.
از خواص زنیان برای رفع جای جوش نیز میتوان به صورت خمیر استفاده کرد. خمیر حاصل از ماست با پودر زنیان را شب تا صبح روی پوست صورت قرار داده و صبح صورت خود را با آب ولرم بشویید.
التهابات پوستی ممکن است در اثر تماس مواد آلرژی زا به بدن بوجود آیند. باتوجه به اینکه عوامل آلرژی زا برای هر نوع بدن متفاوت است، التهابات پوستی هم متفاوت می‌باشند که نمی‌توان چارچوب خاصی را برای آن‌ها مشخص کرد. چندین ترکیب موثر و قوی در زنیان وجود دارند که از بروز نشانه‌های التهابات پوستی جلوگیری می‌کنند. ترپن، استرول و لیکوزیدها سه نوع ترکیب قوی هستند که به طور عمیق بر روی پوست اثر می‌گذارند و سوزش پس از التیام پوست را التیام می‌بخشند.
فواید زنیان برای مو
فلاونوئیدهای گیاهی جزو ترکیباتی هستند که همانند یک آنتی اکسیدان قوی و بسیار پرنفوذ عمل می‌کنند. اکثر لوسیون‌های متعددی که برای رویش مو در بازار وجود دارند، حاوی همین فلاونوئیدهای گیاهی هستند که در گیاهانی نظیر زنیان، رزماری و چای سبز وجود دارند. اگر بخواهیم به طور تخصصی بگوییم که فلاونوئیدها درون سلول‌های پوست چه کاری انجام می‌دهند، باید بگوییم که فلاونوئیدها به اکسیژن رسانی فولیکول‌های مو کمک می‌کنند و از همین طریق باعث افزایش فرآیند رویش مجدد موها می‌شوند. به محض اینکه شرایط برای رویش مجدد موها در فولیکول‌های مو فراهم شد، جریان خون مویرگی هم افزایش می‌یابد که باعث خونرسانی به پوست ناحیه سر می‌شود.
خواص زنیان برای سلامتی بدن
همه ما امروزه با توجه به داروهایی که عوارض بسیاری دارند به دنیال دارویی میگردیم که عوارض کمتری داشته باشد. یکی از این داروهای گیاهی که طعم دهنده نیز هست زنیان است. در ادامه با برخی از خواص این گیاه شگفت انگیز آشنا خواهیم شد.
- برطرف کردن مشکلات گوارشی:
خواص زنیان در برطرف کردن مشکلات گوارشی اثبات شده است. از زنیان برای جلوگیری از اسیدی شدن دستگاه گوارش و رفع یبوست میتوان استفاده کرد. ترکیب مساوی از دانه زنیان با زیره سبز به همراه مقداری زنجبیل به صورت روزانه بهترین درمان برای رفع مشکلات هاضمه است. برای درمان ارگانیک و طبیعی یبوست می‌توانید از خواص زنیان نیز بهره‌مند شوید.
سوء هاضمه را همچنین می‌توانید جویدن دانه زنیان برطرف کنید. اگر طعم آن برایتان مطبوع نیست، میتوان مقداری شکر زرد نیز به آن اضافه کنید. جوشانده دانه زنیان را نیز می‌توانید برای درمان اسهال روزی دو بار مصرف کنید. - رفع اختلالات کلیوی:
رفع اختلالات کلیوی و دفع آسان سنگ کلیه را به خواص زنیان اضافه کنید. - کمک به درمان بیماری های تنفسی و برونشیت:
از دیگر خواص زنیان میتوان به برطرف کردن علائم آسم و تنگی نفس نیز اشاره کرد. دانه زنیان را در آب گرم مخلوط کرده و دو بار در روز برای درمان سرفه و از بین بردن مخاط آن را مصرف کنید. علاوه بر آن زنیان در درمان برونشیت نیز مؤثر است. اگر سرما خورده‌اید یا خدای ناکرده به آنفولانزا دچار شده‌اید می‌توانید از خواص زنیان برای کاهش علائم و افزایش سرعت بهبودی نیز استفاده کنید. - کاهش مشکلات کبدی:
این روزها افراد بسیاری به دلیل آلودگی‌های محیطی و تغذیه نامناسب به مشکلات کبدی دچار هستند،یکی از روش‌های مؤثر برای کاهش این مشکلات استفاده از خواص زنیان است. - بهبود مشکلات جنسی خانم ها:
سندروم پیش از قاعدگی و خونریزی زیاد مشکلی است که بانوان بسیاری با آن روبرو هستند.برای کاهش و درمان این علائم می‌توانید دانه زنیان را از شب قبل خیسانده و صبح آب آن را میل کنید. مخلوط دانه زنیان با دانه رازیانه در پاک‌سازی رحم و افزایش شیر مادر نیز استفاده می‌شود.
از روغن زنیان به عنوان دارو و مرهم میتوان استفاده‌های زیادی کرد. یکی از مرسوم‌ترین روش‌های برطرف کردن درد آرتریت مالیدن روغن زنیان روی محل درد است. علاوه بر آن از خواص زنیان به صورت روغن برای کاهش دردهای پیش از قاعدگی نیز استفاده می‌کنند. روغن زنیان را می‌توانید به صورت آماده از مراکز عطاری معتبر خریداری کنید. - درمان سردرد:
در طب سنتی از خواص زنیان به صورت استنشاقی نیز استفاده می‌شود. بوییدن دانه زنیان به کاهش سردردهای میگرنی کمک می‌کند. همچنین دانه‌های زنیان را می‌سوزانند و بوی آن را استنشاق می‌کنند تا از مشکلات و دردهای مربوط به ناحیه سر دور بمانند. - کاهش وزن:
از خواص زنیان می‌توانید برای کاهش وزن و تناسب اندام نیز استفاده کنید. به صورت ناشتا نیم لیوان از دانه زنیان خیس شده را برای کاهش حجم چربی بد بدن بنوشید. این درمان برای کاهش وزن ۴ تا ۵ کیلوگرمی در یک ماه مؤثر است. خواص زنیان را برای درمان انواع مختلفی از بیماری‌ها مانند موارد زیر است:
شب ادراری
گوش درد
هموروئید
کاهش درد
ناتوانی جنسی
رفع مشکلات معده و روده
سلامت قلب
رفع وابستگی و اعتیاد به مشروبات الکلی
افزایش تعداد اسپرم
رفع سفیدی مو
پاک کننده چشم
کهیر
سنگ مثانه
دانه زنیان و روغن آن را به سادگی می‌توانید از عطاری‌ها و مراکز فروش داروهای طب سنتی خریداری کنید.
