گشنیز؛ خواص، فواید و کاربردها

گشنیز گیاهی است که معمولاً برای طعم دادن به غذاها استفاده می‌شود. بسیاری از مردم از گشنیز در غذاهایی مانند سوپ و غذاهای هندی، خاورمیانه و آسیایی استفاده می‌کنند. برگ گشنیز اغلب به صورت کامل استفاده می‌شود، در حالی که از بذر آن به صورت خشک یا آسیاب شده استفاده می‌شود. استفاده از گشنیز نزد بشر به صدها سال قبل باز میگردد. خاستگاه این گیاه بیشتر نواحی شمال آفریقا و غرب آسیاست.

خواص و فواید گشنیز

گیاه گشنیز حاوی ویتامین C، ویتامین A، آهن، منیزیم و پتاسیم است و تحقیقات نشان می دهد که سبزی آن باعث دفع سرب و آلومینیوم نیز می گردد. همچنین مصرف این گیاه درمانی برای بهبود عملگرد گوارش و هضم غذاست.

خواص گشنیز برای پوست

گشنیز ممکن است چندین مزایا برای پوست داشته باشد، از جمله درمان بثورات خفیف مانند درماتیت. مطالعات نشان می‌دهد که آنتی اکسیدان‌های موجود در عصاره گشنیز ممکن است به جلوگیری از آسیب سلولی منجر به تسریع پیری پوست و همچنین آسیب پوستی در اثر اشعه ماورا بنفش کمک کنند.

بعلاوه، بسیاری از افراد از آب برگ گشنیز به عنوان ماسک صورت خانگی برای درمان بیماریهای پوستی مانند آکنه، چربی یا خشکی پوست استفاده می‌کنند.

فواید گشنیز برای سلامتی بدن

• کاهش قند خون:
  قند خون بالا یک عامل خطر برای دیابت نوع ۲ است. دانه‌ها، عصاره و روغن‌های گشنیز ممکن است به کاهش قند خون کمک کنند. در حقیقت، افرادی که قند خون بالایی دارند یا از داروهای دیابت استفاده می‌کنند، باید با احتیاط  گشنیز را مصرف کنند زیرا در کاهش قند خون بسیار موثر است.
• رفع چین و چروک‌های برجسته دور چشم:
  چین و چروک‌های دور چشم می‌تواند زیبایی کل پوست صورت ما را تحت تاثیر منفی خود قرار بدهد. این موضوع را زمانی متوجه خواهید شد که صورت خودتان را در آینه مشاهده می‌کنید و حلقه‌های متعدد تیره را در اطراف پوست چشم خود مشاهده می‌کنید. ویتامین A که در گشنیز وجود دارد، می‌تواند این چین و چروک‌ها را از بین ببرد و عیوب پوست دور چشم را پوشش بدهد.
• درمان و التیام خشکی پوست لب:
  حفظ رطوبت و آبرسانی پوست لب‌ها با مصرف مداوم گشنیز ممکن و میسر خواهد بود. حتی در فصل‌های سرد که احساس سوزش در پوست لب داریم، گشنیز به ما کمک می‌کند تا خشکی پوست لب برطرف شود. دلیل برطرف شدن خشکی لب با گشنیز به دلیل مقدار زیادی ویتامین A است که در آن وجود دارد و به محض تجزیه شدن گشنیز در بدن، ویتامین A از طریق رگ‌های خونی به پوست لب می‌رسد. حتی اگر پوست لب سالمی دارید، می‌توانید از گشنیز برای افزایش ماندگاری رطوبت لب‌های‌تان استفاده کنید.
• سرشار از آنتی اکسیدان:
  گشنیز چندین آنتی اکسیدان دارد که از آسیب سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کند. این ترکیبات شامل ترپینن، کوئرستین و توکوفرول‌ها هستند که ممکن است دارای اثرات ضدسرطانی،به ویژه سرطان خون و  تقویت کننده سیستم ایمنی و محافظت عصبی باشند.
  یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که آنتی اکسیدان‌های موجود در عصاره دانه گشنیز باعث کاهش التهاب و کاهش رشد سلول‌های سرطانی ریه، پروستات، پستان و روده بزرگ می‌شوند.
• بهبود سلامت قلب:
  برخی از مطالعات نشان می‌دهد که گشنیز ممکن است عوامل خطر بیماری قلبی مانند فشار خون بالا و سطح کلسترول LDL را کاهش دهد. به نظر می‌رسد عصاره گشنیز به عنوان ادرار آور عمل می‌کند و به بدن کمک می‌کند سدیم و آب اضافی را خارج کند. این ممکن است به کاهش فشار خون کمک کند.
  علاوه بر این، بسیاری از مردم دریافتند که خوردن گیاهانی مانند گشنیز به آنها کمک می‌کند تا میزان سدیم مصرفی خود را کاهش دهند که این امر باعث بهبود سلامت قلب می‌شود. در افرادی که مقادیر زیادی گشنیز مصرف می‌کنند میزان بیماری‌های قلبی کمتر است.
• محافظت از سلامت مغز:
  بسیاری از بیماری‌های مغزی به خصوص بیماری های زیر به دلیل التهاب هستند:
  پارکینسون
  آلزایمر
  مولتیپل اسکلروزیس (MS)
  خواص ضد التهابی گشنیز ممکن است از ایجاد این بیماری‌ها محافظت کند. یک مطالعه نشان داد که عصاره گشنیز از تشنج ناشی از دارو در برابر آسیب سلول‌های عصبی محافظت می‌کند که این احتمالاً به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی آن است.
  یک مطالعه دیگر نشان داد که گشنیز حافظه را بهبود می‌بخشد، که نشان می‌دهد این گیاه ممکن است برای درمان بیماری آلزایمر کاربرد داشته باشد. گشنیز همچنین ممکن است به  مدیریت اضطراب کمک کند. مطالعات نشان می‌دهد که عصاره گشنیز تقریباً به اندازه دیازپام، داروی اضطرابی رایج، در کاهش علائم این بیماری موثر است.
• بهبود سلامت روده:
  روغن استخراج شده از دانه‌های گشنیز ممکن است باعث تسریع و بهبود هضم شود. یک مطالعه ۸ هفته ای بر روی ۳۲ فرد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) نشان داد که ۳۰ قطره از یک داروی گیاهی حاوی گشنیز که روزانه سه بار مصرف می‌شود نفخ و ناراحتی را کاهش می‌دهد.
  از عصاره گشنیز به عنوان محرک اشتها در طب سنتی ایران استفاده می‌شود. یک مطالعه نشان داد که مصرف عصاره این گیاه اشتها را افزایش می‌دهد.
• مبارزه با عفونت‌ها:
  گشنیز حاوی ترکیبات ضد میکروبی است که ممکن است در مبارزه با برخی از عفونت‌ها و بیمارهای ناشی از غذا کمک کند. ترکیبی در گشنیز به نام Dodecenal  ممکن است با باکتری‌هایی مانند سالمونلا مقابله کند، که می‌تواند باعث مسمومیت غذایی تهدید کننده زندگی شود.
  علاوه بر این، یک مطالعه نشان داد که دانه‌های گشنیز می‌تواند با باکتری‌های مسئول عفونت دستگاه ادراری مقابله کند. مطالعات دیگر نشان می‌دهد که روغن گشنیز به دلیل توانایی آن در مبارزه با بیماری‌های ناشی از مواد غذایی و عفونت‌ها باید در فرمولاسیون محصولات ضد باکتری استفاده شود.

 اضافه کردن گشنیز به رژیم غذایی

تمام قسمت‌های گیاه گشنیز خوراکی است، اما طعم بذر و برگ آن بسیار متفاوت است. در حالی که دانه‌های گشنیز دارای طعم ملایمی هستند، برگ‌ها دارای طعمی تند هستند. دانه‌های این گیاه را می‌توان به محصولات پخته شده و سبزیجات بو داده شده اضافه کرد. با گرم کردن آنها عطر و بوی آنها آزاد می‌شود. در همین حال، برگ گشنیز برای تزیین سوپ یا استفاده در سالاد ماکارونی استفاده می‌شود.