شکلات تلخ؛ خواص، فواید و کاربردها

احتمالاً تصور دنیایی بدون شکلات بسیار سخت باشد. بسیاری از خوراکی‌ها، از بستنی گرفته تا کیک و نوشیدنی‌ها، بدون وجود شکلات مزه سابق را ندارند. اما برای بسیاری از افراد ناآگاه، از مزایای شکلات تلخ خوردن یک تکه شکلات لذت بخش اما پر از حس عذاب وجدان است. اگر شما هم فکر می‌‌کنید شملات برای پوست و سلامتی شما مضر است با خواندن این مقاله دیدگاهتان به کلی تغییر خواهد کرد و به زودی شکلات تلخ پای ثابت سبد خرید شما تبدیل خواهد شد. شکلات تلخ بخاطر داشتن مقادیر زیاد کاکائو و مقدار کم قند، طیف وسیعی از فواید در زیبایی و سلامتی دارد. تحقیقات می‌‌‌گوید خوردن شکلات تلخ در مقادیر محدود می‌‌تواند مزایایی بیش از حد تصور ما در باعث بهبود سلامتی از بین بردن استرس، محافظت از پوست، کاهش کلسترول و…. داشته باشد.

خاستگاه و زیست بوم شکلات تلخ

شکلات تلخ که به آن شکلات سیاه نیز گفته می‌‌شود نوعی شکلات است حاوی مواد جامد کاکائو و کره کاکائو. شیر و شکر فراوانی که در شکلات سفید یا شکلات شیری استفاده می‌‌شود در تهیه این شکلات جایگاهی ندارد از این رو شکلات تلخ می‌‌‌تواند یک گزینه سالم برای جایگزینی انواع دیگر شکلات باشد.

شکلات از دانه‌های درخت گرمسیری کاکائو تهیه می‌‌‌شود. شکلات تلخ بیش از سه هزار سال است که وجود دارد. از این ماده در حدود سال ۱۹۷۰ قبل از میلاد در آمریکای جنوبی و مرکزی یک نوشیدنی ساخته شد. این تنها شکلاتی بود که در آن زمان وجود داشت. بعدها از شکلات برای اهداف داروی و نوشیدنی استفاده شد. به دلیل تلخی شکلات تلخ خالص، طی سال‌ها تغییرات زیادی در آن ایجاد شد تا چیزی فراتر از مزه ای تلخ باشد. اسپانیایی‌ها شکلات را در اوایل سال ۱۵۰۰ کشف کردند و آن را به اروپا آوردند، به آن عسل و شکر اضافه کردند تا شیرین تر باشد. در اواخر دهه ۱۶۰۰شیر به نوشیدنی شکلات تلخ اضافه شد که این آغازی بر‌ تولید شکلات شیری بود. بلافاصله بعد از آن شکلات به شکل جامد در آمد و در قرن بیستم تولید انبوه شکلات آغاز شد. شکلات شیر به دلیل داشتن طعم شیرین تر محبوبیت گسترده تر داشته است با این حال شکلات تلخ نیز به دلیل داشتن مزایای فراوان در بهبود سلامتی محبوبیت خاص خود را پیدا کرده است.

خواص شکلات تلخ

در مورد شکلات تلخ یا همان شکلات سیاه مزیت هایی گفته شده که شگفت انگیز است. کاهش فشار خون، جلوگیری از ابتلا به سرطان، تنظیم سطح کلسترول، کاهش استرس و بسیاری از موارد دیگر که در ادامه به آن می پردازیم از خواص شکلات تلخ است. همچنین شکلات تلخ غنی از آنتی اکسیدان هایی است که به سلامت پوست و موی شما کمک شاینی می کند.

خواص شکلات تلخ برای سلامتی پوست

فلاونوئیدها مواد مغذی گیاهی موجود در کاکائو هستند که خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی بالایی دارد. هنگامی‌که فلاونوئیدها به طور منظم در رژیم غذایی وجود داشته باشند به پوست کمک می‌‌کنند تا نور ماورا بنفش را منعکس و با کاهش تجزیه کلاژن و همچنین کاهش آسیب‌های ناشی از قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید، ظاهری بهتر و سلامت تر داشته باشد. علاوه بر این مطالعات نشان می‌‌دهد افرادی که هر روز به مقدار کنترل شده شکلات تلخ می‌‌خورند در مقایسه با افرادی که اینگونه نیستند پوست صاف تر و متراکم تری دارد. فلاونوئیدها همچنین می‌‌توانند به طور بالقوه از سرطان جلوگیری کرده و خطر بیماری‌های قلبی را کاهش دهند و عملکرد شناخته مغز را تقویت و احتمال زوال عقل را کاهش دهند.

مقادیر بالای فلاونوئیدها با خوردن شکلات تلخ ۷۰ درصد و بالاتر به دست می‌‌آید در حالیکه اضافه کردن شیر و شکر به شکلات می‌تواند مزایای آن را کاهش دهد و علاوه بر آن به دلیل داشتن قند بالا دریافت کالری اضافه را افزایش داده و منجر به افزایش وزن شود. مطالعات ثابت کرده است که آنتی اکسیدان موجود در شکلات تلخ و در حقیقت کاکائو به مراتب بالاتر از مقدار آنتی اکسیدانی موجود در دو چای سبز و سیاه است.

• شکلات تلخ مملو از اکسیدان است:
  شکلات تلخ با محافظت از شما در برابر رادیکال‌های آزاد ظاهر سالم پوست و موی شما را حفظ می‌کند. در حالی که جای هیچ بحثی برای استفاده از محصولات ارایشی بهداشتی در برنامه مراقبت از پوست وجود ندارد، خوردن یک تکه شکلات تلخ به عملکرد محصولات مراقبت از پوست کمک می‌‌کند تا عملکرد بهتری در حافظت ازپوست در برابر رادیکال‌های آزاد داشته باشند.
• شکلات تلخ از مانع از آسیب‌های ناشی از نور آفتاب می‌شود:
   استفاده روزانه از کرم ضد آفتاب برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید بر پوست بسیار مهم است. اما خوردن یک قطعه شکلات تلخ در روز می‌توانید به کرم ضدآفتاب در مراقبت از پوست شما کمک کند. مصرف شکلات تلخ قرمزی‌های پوست، آفتاب سوختگی، برنزه شدن پوست و سایر مشکلات ناشی از قرار گرفتن در معرض آفتاب را کاهش می‌‌دهد.
• شکلات تلخ روند پیری پوست را به تاخیر می‌‌اندازد:
  از مزایای شکلات تلخ برای پوست کمک به بهبود سریعتر پوست است. این ماده غنی از مواد معدنی و سایر مواد درمانی مغزی برای پوست است که به شما کمک می‌کند علاوه بر داشتن پوستی صاف و جوان، جای زخم و لکه‌های آکنه را از بین ببرید. سایر مواد مغذی مثل آهن، روی و مس موجود در شکلات تلخ به رشد سلول‌های پوست کمک می‌‌کند که به نوبه خود در جوان سازی پوست بسیار اهمیت دارد.
• شکلات تلخ چین و چروک و خطوط ریز صورت را کاهش می‌دهد:
  خوردن شکلات تلخ پوستی جوان تر به شما هدیه می‌‌دهد زیرا مصرف کاکائو هورمون‌های استرس را کاهش داده و بنابراین تجزیه پروتئین کلاژن که برای حفظ سلامت پوست ضروری است را کمتر می‌کند.
• شکلات تلخ پوست خشک را مرطوب می‌‌کند:
  می‌توانید یک فنجان چای روزانه قهوه مصرفی خود را با نوشیدنی شکلات تلخ که غنی از کاکائوست جایگزین کنید زیرا شکلات تلخ سرشار از ویتامین‌های ضروری، آهن و کلسیم است و از عمق پوست شما را تغذیه و مرطوب می‌کند.

فواید شکلات تلخ در سلامت مو

شکلات تلخ با افزایش گردن خون در پوست سر و با خواص ضد التهابی خود به تقویت و رشد مو کمک کرده و همچنین از عفونت و ریزش مو جلوگیری می کند. در ادامه به تشریح این موارد می پردازیم.

• شکلات تلخ کیفیت مو را بهتر می‌کند:
  آنتی اکسیدان ها، مواد معدنی، ویتامین‌ها و مواد مغذی موجود در شکلات تلخ برای مو بسیار مفید هستند. خوردن شکلات تلخ جدا از افزایش حجم موهای شما به بهبود سلامت و زیبایی ظاهر رشته‌های مو کمک می‌کند.
• شکلات تلخ از عفونت پوست سر جلوگیری می‌کند:
  یکی دیگر از فواید بسیار فوق العاده خوردن شکلات تلخ برای سلامت مو کمک به جلوگیری از عفونت پوست سر است. اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی شکلات تلخ باعث می‌‌شود عفونت‌های پوست سر از بین برود و این به این معناست که شکستگی و ریزش موی شما نیز کمتر خواهد شد.
• شکلات تلخ رشد مو را افزایش می‌دهد:
  مصرف روزانه مقداری شکلات تلخ باعث تقویت گردش خون می‌‌شود و از این طریق اکسیژن رسانی به پوست سر را افزایش داده و منجر به داشتن موهایی سالم و قوی و افزایش رشد موهای شما می‌‌شود.
• شکلات تلخ باعث درخشندگی مو می‌شود:
  شکلات تلخ وقتی به صورت موضعی استفاده شود می‌‌تواند به مو‌های مات و بی روح، درخشندگی و جلای طبیعی اضافه کند. با استفاده از شکلات تلخ، ماست و عسل ماسک مو تهیه کنید. آن را روی سر بمالید و حدود یک ساعت با کلاه پلاستیکی آن را بپوشانید. سپس آن را با شامپوی ملایم بشویید و اثرات فوق العاده آن را ببینید.

خواص شکلات تلخ در سلامتی بدن

شکلات تلخ علاوه بر خواص فراوان برای بهبود سلامت پوست و مو به دلیل داشتن محتوای انتی اکسیدانی قوی و سرشار بودن از سایر مواد مغذی می‌‌تواند نقش بسیاری بر سایر جنبه‌های سلامتی بدن ایفا کند.

• شکلات تلخ خطر بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌‌دهد:
  شکلات تلخ سرشار از ترکیبات عالی فلانول‌ها است که بیماری‌های قلبی را کاهش می‌‌دهد. این خوراکی شکفت انگیز انعطاف پذیری عروق را بازیابی و از تجمع گلبول‌های سفید خون در دیواره رگ‌های خونی جلوگیری می‌‌کند.
• شکلات تلخ سرشار از مواد مغذی است:
  شکلات تلخ بسیار مغذی است و حاوی مقادیر مناسبی فیبر محلول و مواد معدنی بسیار زیاد است. مقادیر بالایی از آهن، منیزیم، مس، منگنز و پتاسیم، فسفر، روی و سلنیوم در شکلات تلخ موجود است. اسیدهای چرب شکلات تلخ و کاکائو چربی‌های اشباع نشده هستند و مقادیر کمی‌چربی اشباع شده در آن موجود است. همچنین شکلات تلخ حاوی محرک‌هایی مثل کافئین و تئوبرومین است، اما بعید است شما را شب بیدار نگه دارد زیرا مقدار کافئین آن در مقایسه با قهوه بسیار ناچیز است.
• شکلات تلخ کلسترول بد را کاهش و کلسترول خوب را افزایش می‌دهد:
  شکلات تلخ می‌‌تواند کاهش قابل توجهی در کلسترول بد خون ایجاد کند. ترکیبات موجود در شکلات تلخ می‌‌تواند در افزایش کلسترول خوب نقش داشته باشد.با این حال کره کاکائو دارای مقادیری از چربی‌های اشباع‌ شده است که می‌‌تواند مصرف بیش از حد آن برای قلب مضر باشد. بنابراین تاکید بر میزان مناسب مصرف آن ضروری است.
• شکلات تلخ می‌‌تواند به کاهش وزن کمک کند:
  مصرف به اندازه شکلات تلخ می‌‌تواند با کاهش تاثیر ژن‌های درگیر در سنتز اسیدهای چرب، باعث کاهش هضم و جذب چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها شود و در نتیجه  با افزایش احساس سیری، منجر به کاهش وزن می‌‌شود. مصرف شکلات تلخ می‌‌تواند باعث کاهش چربی‌های موضعی در زنان با وزن طبیعی شود. با این حال در مصرف آن اعتدال داشته باشید زیرا فقط ۱۰۰ گرم شکلات تلخ حاوی ۶۰۰ کالری است و مصرف زیاد آن می‌‌تواند منجر به افزایش وزن شود.
• شکلات تلخ می‌‌تواند عملکرد مغز را ارتقا دهد:
  فلاونول‌های موجود در شکلات تلخ می‌‌تواند باعث بهبود خلق و خو و سلامت شناختی در افراد مسن شود. در مطالعات انجام شده دریافت شکلات ‌تلخ با محتوای کاکائوی بالاتر از ۷۰ درصد باعث بهبود سلامت رفتاری و مغزی، بهبود سیگنالینگ عصبی و درک حسی می‌شود. شکلات تلخ همچنین با بهبود خلق و خو می‌‌تواند فشار روحی را کاهش دهد.
• شکلات تلخ می‌‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند:
  مصرف روزانه مقدار کمی‌ فلاونول‌ها از شکلات تلخ و سایر منابع می‌‌تواند یک روش طبیعی برای جلوگیری از سرطان روده بزرگ باشد. طبق مطالعات انجام شده فلاونول‌های موجود در دانه‌های کاکائو می‌‌تواند به کاهش آسیب سلول‌ها کمک کند. کاکائو و شکلات تلخ و همچنین حاوی غلظت بالایی از کاتچین‌ها و پروسیانیدین‌ها که ممکن است اثر مفیدی در برابر استرس اکسیداتیو و التهاب مزمن، که هر دو از عوامل خطر ساز سرطان هستند، داشته باشند.
• شکلات تلخ می‌‌تواند به درمان دیابت کمک کند‌:
  برخی مطالعات نشان می‌‌دهد مصرف شکلات تلخ ممکن است هم خون را کاهش دهد. این احتمال وجود دارد که پلی فنول‌های کاکائو موجود در شکلات تلخ مستقیماً بر مقاومت به انسولین تاثیر بگذارد و خطر دیابت را کاهش دهد. همچنین ممکن است باعث تولید سلولهای بتا در لوزالمعده شده و ترشح انسولین را تحریک کند، در نتیجه سطح قند خون را کاهش دهد. وجود کربوهیدرات کم باعث شده است که شکلات تلخ یک دسر عالی برای افراد مبتلا به دیابت باشد اما این عزیزان بایستی به دنبال شکلاتی حاوی ۷۰ درصد کاکائو یا بیشتر باشند. با این حال برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که شکلات تلخ ممکن است برخی از عوارض جانبی را به روی افراد دیابتی، البته به ندرت، داشته باشد.
• شکلات تلخ می‌‌تواند قدرت بینایی را تقویت کند:
  در یک مطالعه نشان داده شد شکلات‌ تلخ توانایی بهبود بینایی دارد. البته این فقط اثر موقتی بوده است. تاثیر طولانی مدت شکلات تلخ بر سلامت بینایی نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
• شکلات تلخ می‌‌تواند سلامت روده را ارتقاء بخشد:
  یافته‌ها نشان می‌‌دهد مصرف شکلات تلخ می‌‌تواند در سلامت روده تاثیر گذار باشد. میکروب‌های خوب روده یعنی بیفیدوباکتریوم و یا باکتری‌های اسید لاکتیک شکلات تلخ را تخمیر کرده و اثرات ضد التهابی تولید می‌کنند. و همچنین مصرف غذاهای غنی از فلاونول‌ها همچون شکلات تلخ می‌تواند تاثیر بسیاری در افزایش فعالیت‌های باکتری‌های مفید روده داشته باشد.

عوارض جانبی استفاده از شکلات تلخ

مصرف بیش از حد هیچ چیز خوب نیست حتی اگر سرشار از خاصیت برای سلامتی باشد شکلات تلخ نیز از این قاعده مستثنا نیست استفاده بیش از حد از شکلات تلخ می‌تواند منجر به عوارض زیر شود.

• اضطراب:
  به دلیل کافئین موجود در شکلات تلخ و به کلی شکلات است مصرف بیش از حد آن می‌تواند منجر به ایجاد اضطراب شود. از این رو به میزان متوسط و معتدل از آن استفاده کنید.
• آریتمی ‌قلبی:
  شکلات تلخ فواید بسیاری برای قلب دارد اما کافئین موجود در آن می‌تواند باعث افزایش نامنظمی‌های ضربان قلب در افراد مستعد شود. از این رو اعتدال در مصرف شکلات تلخ یک مسئله کلیدی است که حتماً باید به آن باید توجه کرد.
• بارداری و شیردهی:
  برای زنان باردار و شیرده مصرف شکلات تلخ بی ضرر است. اما به دلیل داشتن کافئین در مصرف آن زیاده‌ روی نکنید.
• سایر مشکلات احتمالی کافئین:
  کافئین موجود در شکلات تلخ ممکن است به افزادی که دارای اسهال، گلوکوم، فشار خون بالا، سندروم روده تحریک پذیر، پوکی استخوان تشدید کند. لازم است این افراد در مصرف شکلات تلخ دقت بیشتری داشته باشند.

سوالات متداول