بادرنجبویه گیاهی از خانواده نعناع با قدمتی چندصد ساله و بومی آسیای غربی، آفریقای شمالی و مناطقی از اروپا است که نه تنها از دیرباز در طب سنتی کشور ما استفاده بسیار زیادی داشته، بلکه در اروپای قرون وسطا به عنوان داروی طبیعی برای بهبود خواب، کاهش اضطراب و التیام زخم‌ها و افزایش طول عمر توسط پزشکان تجویز می‌شده است. برگهای این گیاه رایحه لیمودارند و به خاطر این عطر فوق العاده از بادرنجبویه در نوشیدنی‌ها و برای طعم دار کردن غذاها و مربا‌ها استفاده میشود. امروزه مطالعات فراوانی برای پی بردن به خواص این گیاه در خاستگاه‌های آن و به ویژه در کشور ما انجام شده است.
خواص بادرنجبویه
بادرنجبویه دارای خواص بسیار زیاد و شگفت آوری است که پزشکان از قرون وسطی تاکنون برای رفع مشکلاتی نظیر بی خوابی، بهبود زخم های پوستی استفاده می کردند. با توجه به مطالعات انجام شده روی بادرنجبویه به فواید دیگر آن در درمان سر درد و دردهای عصبی پی برده اند. در این مقاله سعی داریم به برخی از خواص این گیاه شگفت انگیز اشاره کنیم. هنگامی که از خواص بی نظیر این گیاه مطلع شوید بی شک شما نیز این گیاه را در باغچه خود پرورش خواهید داد:
خواص بادرنجبویه در سلامت پوست
بادرنجبویه کاربردهای زیادی در درمانهای سنتی دارد. این گیاه معمولاً برای مراقبت از پوست و درمان زخم ها، آکنه ، تبخال و گزش حشرات استفاده میشود. بادرنجبویه حاوی آنتی اکسیدان‌های طبیعی به نام اسید کافئیک اسید فرولیک است. آنتی اکسیدان‌ها رادیکال‌های آزاد را که معمولاً در اثر آلودگی ایجاد می‌شوند و با آسیب سلولهای پوستی زمینه پیری زودرس پوست را فراهم میکنند، خنثی میکند.
بادرنجبویه به سفت شدن پوست کمک میکند: کرمهای حاوی بادرنجبویه میتوانند گردش خون را تقویت کنند ، در حالی که ماده تانن به عنوان قابض عمل میکند و به سفت شدن پوست و آرام بخشی به آن کمک میکند.
بادرنجبویه میتواند منافذ جوش‌های سرسیاه پوست را کاهش دهد: خواص ضد باکتریایی بادرنجبویه میتواند به پاکسازی منافذ و کاهش جوش‌های سرسیاه پوست کمک کند.
بادرنجبویه در درمان آکنه موثر است: رزمارینیک اسید موجود در بادرنجبویه به کنترل چربی پوست کمک میکند. تو دیگر این گیاه دارای خواص ضد باکتری والایی است از این رو بسیاری معتقدند بادرنجبویه میتواند در درمان آکنه موثر باشد.
بادرنجبویه به درمان بسیاری از بیماریهای شایع پوستی کمک میکند: بادرنجبویه درمان طبیعی بسیاری از بیماریهای شایع پوستی از جمله آکنه ، زونا ، آبله مرغان ، اگزماو پسوریازیس شایع است. به عنوان یک عامل ضد باکتری و ضد التهاب ، به کاهش تورم و قرمزی پوست کمک میکند.
بادرنجبویه برای درمان آفتاب سوختگی مفید است: وجود دو ترکیب اسید کافئیک اسید فرولیک در بادرنجبویه این گیاه برای آفتاب سوختگی مفید است همچنین به دلیل خواص ضد التهابی میتواند التهابات ناشی از اشعه ماورا بنفش را کاهش دهد.
بادرنجبویه میتواند لکه‌های پوستی را کاهش دهد: رزمارینیک اسید و اسید کافئیک موجود در بادرنجبویه به بدن کمک میکند با ارگانیسم‌های مضری که باعث ایجاد لکه روی پوست صورت می‌شوند مقابله کند. بعلاوه بادرنجبویه یک پاک کننده طبیعی برای پوست محسوب میشود.
بادرنجبویه با چروک‌های پوستی مبارزه میکند: بادرنجبویه باعث افزایش شادابی پوست و کاهش خطوط ریز میشود استفاده از بادرنجبویه در لوازم آرایشی برای مبارزه با چروک به قرن ۱۴ بر می‌گردد که ملکه مجارستان از آن برای کاهش چین و چروک استفاده کرد.
خواص بادرنجبویه در سلامت مو
توانایی بادرنجبویه در ایجاد تعادل در چربی پوست سر آن را به یک گیاه عالی برای مراقبت از انواع مو تبدیل کرده است که میتواند موهای شما را از مضرات استفاده از شامپوهای شیمایی کنترل چربی سر مصون کند و علاوه بر آن موهایی شاداب و درخشان به شما هدیه دهد.
فواید درمانی بادرنجبویه برای سلامت بدن
بادرنجبویه آنتی اکسیدانی بسیار قوی است که با مهار فعالیت زنجیره ای رادیکال آزاد، بدن انسان را در مقابل بسیاری از بیماری ها مانند سرطان که همین فعالیت بیش از حد رادیکال آزاد باعث ایجاد آن است محافظت کرده و به کاهش سرعت تولید سلول های سرطانی کمک قابل توجهی می کند.
بادرنجبویه برای درمان دیابت مفید است: وجود فلاونوئیدها و فلاونولها در بادرنجبویه میتواند به کاهش سطح قند خون کمک کند. علاوه بر این گیاه میتواند با التهاب و کلسترول بالا که از اثرات دیابتهستند نیز مقابله کند.
بادرنجبویه درمان بی خوابی کمک میکند: در مطالعات بسیاری نشان داده شده که ترکیب بادرنجبویه و سنبل الطیب میتواند اثر مفیدی بر درمان بی خوابی و سایر اختلالات خواب در بزرگسالان داشته باشد. این ترکیب میتواند این اثر را بدون ایجاد هر گونه حس خواب آلودگی یا بی حالی در روز ایجاد کند و شما بدون داشتن حس خواب آلودگی در روز به راحتی خواب شب خود را داشته باشید. همچنین بادرنجبویه به کاهش علائم اختلالات خواب در دوران یائسگی و همچنین درمان اختلالات بی خوابی و بی قراری کودکان موثر باشد.
بادرنجبویه برای درمان تبخال دهانی و تناسلی مفید است: بادرنجبویه به دلیل داشتن ترکیباتی مثل تانن و پلی فنل خواص انتی اکسیدانی بالایی دارد که این خواص میتواند باعث مهار ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک و دو که که عامل اصلی بروز تبخال‌های دهانی و تناسلی شود و در درمان تبخال دهانی و تناسلی به صورت موضعی بسیار مفید باشد. در حال حاضر درمان دائمی برای تبخال وجود ندارند و همه روشهای درمانی به دنبال راهی برای کمتر کردن تعداد دفعات و کوتاهتر کردن مدت زمان بروز تبخال هستند. استفاده از کرم و روغن بادرنجبویه به صورت موضعی در زمان بروز تبخال‌های دهانی و تناسلی میتواند دوره بهبودی را کوتاهتر و خارش و سوزش را کم کند.
بادرنجبویه سلامت دستگاه گوارش را بهبود می‌بخشد: به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانی بادرنجبویه میتواند به تسکین مشکلات گوارشی و پیشگیری از زخم معده مفید باشد. چای بادرنجبویه میتواند اختلالات گوارشی را کاهش دهد و به درمان سوء هاضمه و نفخ و فشار عصبی معده کمک کند. همچنین اضافه کردن پودر بادرنجبویه به غذاها و یا اسموتی میتواند برای هضم بهتر و بهبود مشکلات گوارشی مفید باشد. شواهد نشان میدهد بادرنجبویه میتواند به درمان علائم سوء هاضمه سندروم روده تحریک پذیرو رفلاکس کمک کند.
بادرنجبویه میتواند از قلب شما محافظت کند: از گذشته تا کنون از بادرنجبویه برای درمان تپش قلب در طب سنتی استفاده شده است. آزمایشات انجام شده نیز نشان میدهد کسانی که مقادیری از بادرنجبویه را مصرف کرده اند تپش قلب آنها تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است.نها آ همچنین بادرنجویه میتواند به درمان نامنظمی‌های ریتم قلب کمک کند.
بادرنجبویه سردرد‌ها را تسکین میدهد: بادرنجبویه میتواند برای درمان سردردهای ناشی از استرس میتواند مفید باشد. در بعضی کشورها از چای تهیه شده از برگهای بادرنجبویه برای درمان میگرن استفاده میکنند. استشمام روغن بادرنجبویه یا مالیدن آن روی پیشانی و گردن میتواند به تسکین سردرد کمک کند.
بادرنجبویه در بهبود علائم پیش از قاعدگی مفید است: مطالعات نشان میدهد بادرنجبویه میتواند از شدت علائم پیش از قاعدگی بکاهد. خواص ضد التهابی گیاه بادرنجبویه در تسکین دردهای قاعدگی و بهبود علایم پیش از قاعدگی موثر است.
بادرنجبویه برای تقویت سیستم ایمنی مفید است: یکی از ویژگی‌های شگفت انگیز بادرنجبویه توانای آن در تقویت سیستم ایمنی بدن به دلیل غنی بودن از اسیدهای کافئین و رزمارینیک اسید است. بادرنجبویه دیواره غشای سلول‌ها را تقویت میکند و میتواند با عفونت‌ها مبارزه کرده و مانع از ورود باکتری و ویروس‌ها به سلول شود.
بادرنجبویه از کبد مراقبت میکند: مطالعات نشان میدهد که روغن بادرنجبویه تا حدی به کاهش تری گلیسیرید بالا و بهبود سنتز کلسترول در کبد کمک میکند و از این طریق توانایی محافظت از کبد را دارد. نتایج برخی آزمایشات نشان داده است که استنشاق روغن بادرنجبویه باعث کاهش رشد سلولهای سرطانی در سرطان کبد میشود.
بادرنجبویه میتواند به عنوان یک ماده ضد باکتری طبیعی عمل کند: محصولات حاوی بادرنجبویه میتوانند ضدباکتری باشند و به طور طبیعی در مبارزه با باکتری‌های عفونی کمک کند. روغن بادرنجبویه به عنوان یک آنتی باکتریال قوی علیه باکتری‌هایی که منجر به مشکلاتی از جمله خستگی مشکلات گوارشی و ضعف سیستم ایمنی میشود عمل میکند.
بادرنجبویه میتوانند تیروئید پرکار را تنظیم کند: عصاره بادرنجبویه یکی از روشهای درمانی است که پزشکان طب سنتی برای تنظیم تیروئید بیش از حد از آن استفاده میکند. استفاده از این درمان به ویژه برای مبتلایان به بیماری گواتر بسیار مفید است.
بادرنجبویه کمک میکند از استرس و اضطراب رها شوید: مصرف عصاره بادرنجبویه به میزان مناسب، میتواند استرس و اضطراب را کاهش دهد. تحقیقات اولیه نشان میدهد که مصرف یک دوز بادرنجبویه باعث افزایش آرامش و هوشیاری در بزرگسالانی که تحت فشار و استرس روانی هستند میشود. افزودن بادرنجبویه به غذا یا نوشیدنی میتواند اضطراب شما را کاهش داده و حافظه شما را بهبود بخشد. همچنین بادرنجبویه میتواند باعث کاهش رفتارهای اضطرابی کودکان در هنگام معاینات پزشکی میشود. اما باید در نظر داشته باشیم که مصرف دوز بالای آن میتواند نتیجه عکس داشته باشد و به افزایش استرس منجر شود.
بادرنجبویه میتواند باعث بهبود خلق و خوی افراد شود: مصرف محصولات خوراکی که بادرنجبویه به عنوان ماده اصلی آنها بوده، تاثیر مستقیمی بر بهبود خلق و خو در افراد داشته است. بادرنجبویه خلق و خوی بد را از بین می‌برد و باعث افزایش آرامش در بدن میشود و در مواردی ممکن است به درمان افسردگی کمک کند.
بادرنجبویه میتواند عملکرد شناختی و حافظه را تقویت کند: بادرنجبویه میتواند در بهبود عملکرد شناختی و عملکرد حافظه موثر باشد. رایحه درمانی با بادرنجبویه باعث تقویت حافظه بلند مدت میشود و در درمان بیماریهای مرتبط با عملکردهای شناختی موثر است.
بادرنجبویه ضد درد است: روغن بادرنجبویه علاوه‌بر خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهاب نیز هست. این گیاه با کاهش التهابات مزمن، از بدن در برابر بیماری‌ها محافظت میکند و درد را کاهش میدهد.
بادرنجبویه سطح قند خون را تنظیم میکند: بادرنجبویه به‌دلیل داشتن مقادیر بالای آنتی اکسیدان‌ها میتواند به تنظیم سطح خون مخصوصاً در کسانی که بدن آنها در برابر انسولین مقاومت میکند مفید باشد.
بادرنجبویه از سلولهای مغزی محافظت میکند: بادرنجبویه با اثرات آنتی اکسیدانی خود از آسیب رادیکال‌های آزاد به مغز جلوگیری میکند و مانع از ایجاد صدمات به سلولهای مغزی میشود.
بادرنجبویه دافع حشرات است: وجود بادرنجبویه در فضای خارج از منزل میتواند دافع حشرات باشد. بادرنجبویه حاوی مقادیر بسیار بالایی از روغن سیترونلا است که باعث دور شدن حشرات از محل زندگی شما میشود و شما از شر گزش حشرات در امان می‌مانید. اما از سوی دیگر زنبورهای عسل عاشق این گیاه هستند و بادرنجبویه زنبورها و پروانه‌ها را به سمت خود جلب می‌کنه و به گرده افشانی در باغ شما کمک میکند.
هشدارها و موارد منع مصرف بادرنجبویه
از آنجا که بررسی دقیقی بر روی عوارض بادرنجبویه در زمان بارداری و شیردهی انجام نشده است بهتر است از مصرف آن در این زمان‌ها خودداری کنید.
بادرنجبویه میتواند با داروهای آرام بخش تداخل پیدا کند بادرنجبویه به دلیل خواص آرام بخشی باعث خواب آلودگی میشود و مصرف بادرنجبویه با داروهای آرامبخش مثل کلونازپام، لورازپام و غیره ممکن است باعث خواب آلودگی بیش از حد شود.
طریقه مصرف بادرنجبویه
بادرنجبویه به شکل‌های مختلفی مصرف میشود مثل چای، کپسول، پماد و روغن بادرنجبویه. این گیاه هم به تنهایی و هم در ترکیب با سایر گیاهان دارویی در بسیاری از درمانهای طب سنتی استفاده می‌شوند. برای داشتن یک نشاط روزانه می‌توانید از چای بادرنجبویه استفاده کنید. همچنین می‌توانید استفاده‌های خلاقانه تری از آن داشته باشید و آنها را در قالب‌های یخ برای اضافه کردن به نوشیدنی‌های روزانه مصرف کنید.
چگونه چای بادرنجبویه درست کنیم؟
تعدادی برگ تازه و سبز بادرنجبویه را کاملا تمیز بشویید و با دستمال خشک کنید. آنها را به قطعات کوچکتر برش داده و یا با پشت قاشق کمی له کنید تا عصاره بیشتری از آنها خارج شود. آنها را در قوری بریزید و به ازای هر قاشق غذا خوری از بادرنجبویه یک فنجان آب داغ بریزید و آن را دم کنید. در صورت لزوم می‌توانید مقدار را دو یا سه برابر کنید. بخاطر داشته باشید از برگهای سبز بادرنجبویه استفاده کنید و برگهای زرد یا سیاه شده را دور بریزید.
سوالات متداول:
بادرنجبویه چه فوایدی دارد؟
بادرنجبویه از گذشته در طب سنتی برای درمان بی خوابی، مشکلات گوارشی، آرام بخشی به اعصاب، نشاط‌آوری و خوشبوکننده ی دهان و همین‌طور برای کاهش استرس کاربرد داشته است.
بادرنجبویه چطور مصرف میشود؟
بادرنجبویه را میتوان هم به صورت چای و هم به صورت مکمل یا عصاره در کپسولها مصرف کرد. برای درمانهای موضعی روغن آن را مورد استفاده قرار میدهند. روغن بادرنجبویه در انواع رایحه درمانی نیز محبوبیت بسیار دارد.
عوارض بادرنجبویه چیست؟
عوارض جانبی مصرف بادرنجبویه به طور کلی خفیف بوده و ممکن است در مواردی باعث افزایش اشتها ، حالت تهوع ، استفراغ ، درد شکم ، سرگیجه و خس خس سینه شود.
آیا بادرنجبویه ضد ویروس است؟
بادرنجبویه خاصیت ضد ویروسی دارد او ستفاده از کرمهای حاوی عصاره بادرنجبویه در تسریع بهبود تبخالها بسیار موثر است و میتواند دفعات بروز تبخال و دوره درمان را کاهش دهد.
آیا بادرنجبویه ضد التهاب است؟
رزمارینیک اسید موجود در بادرنجبویه اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی بالا دارد و میتوان برای کاهش التهاب‌ها از آن استفاده کرد.
آیا میتوانیم هر روز بادرنجبویه مصرف کنیم؟
استفاده از بادرنجبویه در مقادیر خوراکی مشکلی ایجاد نمیشود. در تحقیقات ثابت شده است که استفاده از بادرنجبویه در بزرگسالان به صورت خوراکی و موضعی تا چهار ماه مشکلی ایجاد نمیکند اما در مورد استفاده طولانی مدت آن هنوز اطلاعات کافی در دست نیست.
آیا مصرف بادرنجبویه اعتیاد آور است؟
اضطراب نگرانی و ناراحتی مسائلی هستند که میتوانند زندگی ما را به شدت مختل کند و افراد برای کنترل آن از داروهای شیمیایی استفاده میکنند که متاسفانه یا اثر چندانی ندارند و یا اعتیادآور هستند. بادرنجبویه به کنترل اضطراب و نگرانی بدون اثر اعتیاد آوری کمک میکند.
آیا بادرنجبویه برای پوست مفید است؟
بادرنجبویه درمان طبیعی بسیاری از بیماریهای شایع پوستی از جمله آکنه ، زونا ، آبله مرغان ، اگزما و پسوریازیس شایع است. به عنوان یک عامل ضد باکتری و ضد التهاب ، به کاهش تورم و قرمزی پوست کمک میکند.
چه مدت زمانی طول می‌کشد تا بادرنجبویه اثر کند؟
اثرات آرامبخشی بادرنجبویه معمولا سی دقیقه پس از مصرف دیده میشود و میتواند تا هشت الی ده ساعت تداوم داشته باشد.
آیا بادرنجبویه باعث کاهش سطح کورتیزول میشود؟
بادرنجبویه به دلیل داشتن اثرات ضد اضطراب و آرامبخش شناخته میشود. بادرنجبویه میتواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش دهد و بدین شکل بدن را به تعادل و آرامش برساند.
آیا بادرنجبویه ادرار آور است؟
از دیرباز از بادرنجبویه در طب سنتی ایران برای خواص ادرار آوری آن استفاده شده است.
طبع بادرنجبویه در طب سنتی چیست؟
بادرنجبویه دارای طبعی گرم و خشک است و مصرف زیاد آن برای کسانی که غلبه گرمی و خشکی دارند توصیه نمیشود.
مصرف بادرنجبویه برای چه کسانی مضر است؟
گیاه بادرنجبویه باعث افزایش فشار خون میشود و برای افرادی که دچار عارضه پرفشاری خون هستند مضر است.
