روغن بنفشه؛ خواص، فواید و کاربردها

استفاده از روغن بنفشه در اروپا سابقه طولانی و عاشقانه دارد و در داستان‌های فرانسوی قرون وسطی برای نشان دادن ثبات در داستان‌های عشقی استفاده می‌‌کردند. گل بنفشه در بین یونانیان محبوبیت بسیار زیادی داشته است و به نماد آتن تبدیل شد. یونانیان از آن برای تسکین یافتن قلب از اتفاقات ناگوار عاطفی و به خاطر بوی شیرین و مطبوع آن در ساخت عطر از آن استفاده می‌‌شود.

از بنفشه به شیوه‌های متفاوتی در درمان‌های سنتی استفاده می‌‌شود. از برگ و گل بنفشه برای تهیه چای و حتی به صورت خوراکی در غذاها و سالاد‌ها استفاده می‌‌شود. یکی از روش‌های رایج استفاده از بنفشه، روغن آن است. در این مقاله سعی داریم بیشتر به خواص روغن بنفشه بپردازیم با ما همراه باشید.

خاستگاه و زیست بوم روغن بنفشه

بنفشه گونه ای گل از خانواده بنفشگان است. بیش از ۲۰۰ گونه بنفشه وجود دارد که بومی ‌فرانسه، ایتالیا چین و یونان هستند اما امروزه در سراسر کره زمین رشد می‌کند. بنفشه‌ها گیاهانی همیشه سبز هستند که در جای جای طبیعت در معرض آفتاب در کنار پرچین‌ها حاشیه رودخانه‌ها جنگل‌های برگریز به صورت وحشی رشد می‌کند و در اواخر زمستان گل می‌دهد. بنفشه عطر شیرینی دارد در صنعت عطر سازی به صورت گسترده می‌شود. همچنین از عصاره بنفشه به عنوان طعم دهنده در مواد غذایی و شیرینی پزی استفاده می‌شود. از دیرباز از گل بنفشه در طب سنتی استفاده‌های فراوانی در درمان سیاه سرفه، سرماخوردگی و گلودرد و گرفتگی، ضد التهاب لوزه و همچنین به عنوان خلط آور، تب بر، ضد باکتری، ضد التهاب استفاده می‌شود.

روغن بنفشه از برگ‌ها و گل‌های بنفشه در یک روغن پایه گرفته می‌شود. روغنی که از برگ‌های بنفشه گرفته می‌شود بیشتر برای مصارف درمانی استفده می‌شود. رنگ این روغن به رنگ سبز مایل به زرد است و قیمت ارزان تری دارد و هرچه خلوص روغن کمتر باشد می‌توانیم با قیمت ارزانتری آن را تهیه کنید.. روغنی که از گل‌های بنفشه گرفته می‌شود به رنگ سبز تیره تا قهوه ای است و بسیار گران و کم یاب است و بیشتر در صنعت عطرسازی استفاده می‌شود. دلیل کمیابی آن هم این است که هزار کیلوگرم از گل بنفشه فقط یک کیلوگرم روغن خالص بنفشه به دست می‌دهد.

خواص روغن بنفشه

روغن بنفشه دارای عناصر سازنده گیاهی مثل ساپونین ها، سالیسیلات‌ها ،آلکالوئیدها، فلاونوئیدها، تانن‌ها هستند و به خاطر فواید بسیار زیاد مثل خواص ضد التهابی، ضد عفونی کنندگی، ادرار آوری، خلط آوری و… پتانسیل بسیار زیادی در درمان بسیاری از بیماری‌های مختلف دارد.

 خواص روغن بنفشه برای پوست

روغن گل بنفشه دارای فواید زیادی برای پوست از جمله رفع خشکی پوست و کاهش التهاب است. علاوه بر آن برای پوست های حساس که دچار آفتاب سوختگی نیز می شوند مفید است. در ادامه به تشریح این فواید خواهیم پرداخت.

• روغن بنفشه به درمان خشکی پوست کمک می‌کند:
  روغن بنفشه می‌تواند خشکی پوست صورت و بدن و حتی پوست سر را برطرف کند.  علاوه بر این روغن بنفشه یک مرطوب کننده و نرم کننده عالی است که منافذ پوست را به آرامی ‌کوچک و صاف می‌کند. در استفاده از روغن بنفشه برای درمان خشکی پوست حتما قبل از مصرف آن را با روغن پایه دیگر مثل روغن بادام رقیق کنید و آن را در یک قسمت کوچک پوست امتحان کنید تا در صورت بروز هرگونه آلرژی مصرف آن را متوقف کنید.
• روغن بنفشه برای درمان التهاب پوست و اگزما مفید است:
  روغن بنفشه یک ضد التهاب قوی است و به دلیل خاصیت خنک کنندگی می‌تواند در درمان بیماری‌های شایع پوستی مثل اگزما و درماتیت  و سایر بیماری‌هایی که منجر به التهابات پوستی می‌شوند موثر باشد. قبل از استفاده از محصولات شیمیایی گران قیمت با عوارض جانبی زیاد از این روش طبیعی برای کاهش التهابات پوستی خود کمک بگیرید.
• روغن بنفشه برای درمان آکنه مفید است:
  روغن بنفشه برای پوست‌های چرب مستعد آکنه مفید است زیرا خاصیت ضدعفونی کنندگی و ضد التهابی دارد. علاوه بر این استفاده از آن در ماساژ و حمام به حفظ تعادل  چربی پوست، رطوبت پوست، آرامش و احیای پوست کمک می‌کند.
• روغن بنفشه برای از بین بردن جای زخم و سوختگی مفید است:
  روغن بنفشه می‌تواند برای از بین بردن و محو کردن آثار زخم و سوختگی موثر باشد. برای منظور می‌توان مقداری از روغن بنفشه‌ها در محل زخم و سوختگی ماساژ دهید. این کار را روزانه متن زمان از بین رفتن جای زخم و سوختگی ادامه دهید.
• روغن بنفشه برای درمان افتاب سوختگی موثر است:
  اگر پوست شما دچار آفتاب سوختگی است از قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور آفتاب خودداری کنید و و برای کاهش اثر آفتاب سوختگی مقداری روغن بنفشه را به پوست خود بمالید و استراحت کنید.
• پاکسازی پوست با روغن بنفشه:
  روغن بنفشه پاک کننده ای طبیعی است که می‌توان برای پاکسازی پوست صورت و بدن از آن استفاده کرد. ویتامین C موجود در روغن بنفشه باعث محافظت از پوست در برابر عوامل تنش زای محیطی می‌شود و پوست را روشن تر می‌کند و ویتامین A موجود درآن به کاهش خطوط ریز و چین و چروک‌های پوستی کمک می‌کند.
• آبرسانی پوست با روغن بنفشه:
  روغن‌های طبیعی و موسیلاژ موجود در روغن بنفشه به آبرسانی و چاق شدن صورت کمک می‌کند.

 خواص روغن بنفشه برای سلامت مو

روغن بنفشه جز روغن های ضروری و مهم بوده و حاوی ۷۷ درصد چربی های اشباع نشده است. این روغن در درخشش مو و کمک به رشد موها بسیار تاثیر داشته و به رفع سر درد نیز کمک میکند. در ادامه خواص بیشتر این روغن برای مو اشاره خواهیم کرد.

• روغن بنفشه موخوره و شوره سر را کاهش می‌دهد:
  ماساژ دادن ساقه مو بعد از استحمام با روغن بنفشه خشکی مو را کاهش داده و از ایجاد موخوره جلوگیری می‌کند. همچنین ماساژ دادن روزانه پوست سر با روغن بنفشه شما را از شر شوره سر خلاص می‌کند.
• روغن بنفشه می‌‌تواند برای جلوگیری از سفید شدن مو مفید باشد:
  روغن بنفشه می‌‌تواند از سفید شدن موها جلوگیری کنیم منظور هر شب مقداری از روغن بنفشه را روی پوست سر ماساژ دهید آنرا با کلاهی بپوشانید. بگذارید شب روی سر شما بماند روز بعد با آب و شامپوی مناسب و ملایم بشویید.

خواص روغن بنفشه در سلامت بدن

روغن گل بنفشه دارای ترکیبات التهابی بوده و یک درمان بسیار عالی برای مشکلات مختلف از جمله دردهای عضلانی مانند آرتروز، روماتیسم و نقرس است. در ادامه به سایر کاربردهای این روغن مفید می پردازیم.

• روغن بنفشه برای سیستم لنفاوی بدن مفید است:
  سیستم لنفاوی قسمت مهمی ‌از سیستم ایمنی ماست. رگ‌های لنفاوی به موازات رگ‌های خونی حرکت می‌کنند اما برخلاف سیستم گردش خون، فاقد پمپ برای حرکت کردن مواد است و از این رو این سیستم به ویژه در غدد لنفاوی مثل پستان ها، زیر بازوها و کشاله ران مستعد رکود است و هر چیزی که به حرکت در سیستم لنفاوی کمک کند برای این بخش از بدن بسیار مفید است. مصرف روغن بنفشه می‌تواند باعث حرکت در سیستم لنفاوی شود.
• روغن بنفشه برای کاهش دردهای ناشی از التهابات مفصلی مفید است:
  اسید سالیسیلیک موجود در بنفشه مشابه ماده فعال موجود در آسپرین به عنوان یک مسکن و ضد التهاب عمل می‌‌کندو موجب کاهش التهاب مفاصل و دردهای روماتیسمی ‌می‌‌شود. از این رو مبتلایان به رماتیسم و آرتروز از ماساژ با روغن بنفشه برای بهبود درد مفاصل و عضلات و کاهش التهابات بهره می‌برند. همچنین ماساژ با روغن بنفشه باعث تحریک گردش خون می‌‌شود. اگر قصد دارید بدن خود را با روغن بنفشه ماساژ دهید حتما قبل از استفاده آن را با یک روغن پایه مناسب مانند روغن بادام شیرین، روغن جوجوبا و روغن نارگیل رقیق کنید.  راه دیگر برای استفاده از روغن بنفشه برای تسکین دردهای ناشی از رماتیسم و آرتروز این است که چند قطره روغن بنفشه را به وان آب گرم اضافه کنید  و مدتی را در وان دراز بکشید.
• روغن بنفشه سردردها را درمان می‌کند:
  روغن بنفشه خاصیت تسکین دهندگی و آرام بخشی دارد و می‌‌تواند برای تسکین بسیاری از سردرد‌ها همچون سردردهای میگرنی، سرگیجه، اضطراب و خستگی عصبی مفید باشد. استفاده از روغن بنفشه یک جایگزین طبیعی برای بسیاری مسکن‌های شیمیایی با عوارض جانبی بالا و خواص اعتیاد آور است.
• روغن بنفشه برای درمان مشکلات سرماخوردگی و سینوس‌ها مفید است:
  روغن بنفشه مشکلات ناشی از سرماخوردگی مثل انسداد سینوس‌ها و گلودرد را درمان می‌کند . به دلیل خاصیت خلط آوری روغن بنفشه می‌توان از آن برای پاک سازی ریه‌ها از عفونت و هرنوع گرفتگی دیگر استفاده کرد. برای این منظور می‌توانید قطره ای از روغن بنفشه را در دستگاه بخور بریزید و آن را در کنار تخت خود قرار دهید. همچنین می‌توانید چند قطره از روغن بنفشه را به یک کاسه آب اضافه کنید و با انداختن حوله روی سر و گردن خود بخور بگیرید. اینکار علاوه بر پاکسازی ریه‌ها می‌تواند پوست شما را هم پاکسازی کند.
• روغن بنفشه برای درمان بی خوابی مفید است:
  بدون خواب کافی بدن و ذهن ما در هیچ مکانی کارایی لازم را نخواهد داشت. نداشتن خواب کافی در شب باعث بالا رفتن استرس و نوسانات خلقی در طول روز می‌‌شود. روغن بنفشه می‌تواند راه حلی برای درمان این مشکلات ناشی از بی خوابی باشد. . می‌توانید شب هنگام قبل از خواب کمی‌ عطر روغن بنفشه را استشمام کنید و یا آن را در کنار تخت خود قرار دهید.
• روغن بنفشه برای درمان بواسیر مفید است:
  خواص ضد التهابی و ضد درد روغن بنفشه می‌‌تواند تورم رگ‌های خونی و بافت‌های متورم را که باعث ایجاد بیماری بواسیر یا هموروئید می‌‌شود را کاهش دهد. شما می‌‌توانید روغن بنفشه را برای درمان بواسیر به صورت موضعی استفاده کنید.

سایر خواص روغن بنفشه در سلامتی

• به درمان اختلالات کلیه کیسه صفرا و کبد کمک می‌‌کند.
• علائم مربوط به بیماریهای روماتیسمی ‌و آرتروز را کاهش می‌‌دهد.
• به کنترل شب ادراری کمک می‌کند.
• گلو درد، سرماخوردگی، سرفه، آسم، آنفولانزا، برونشیت و سل را برطرف می‌کند.
• سلولیت را کاهش می‌‌دهد و از آن جلوگیری می‌‌کند.
• گردش خون را تقویت می‌کند.
• التهابات ریه را تسکین می‌‌دهد.
• استرس را کاهش می‌دهد.
• در جلوگیری از پیری زودرس و همچنین درمان آن موثر است.
• در صنعت عطر سازی استفاده می‌‌شود
• کبودی‌ها را تسکین می‌‌دهد.
• تب را کاهش می‌‌دهد.
• با بی خوابی مزمن مبارزه می‌‌کنند.
• باعث تسکین و کاهش درد مفاصل و عضلات می‌‌شود و استرس و تنش‌های عضلات را از بین می‌‌برد.
• بیماری‌های پوستی مثل قرمزی، التهاب، اگزما و درماتیت را تسکین می‌‌دهد.
• آرامبخشی ملایم است .
• روغنی مناسب برای ماساژ بدن است.
• خستگی عصبی و اضطراب را کاهش می‌‌دهد
• یک مسکن طبیعی است

تهیه روغن بنفشه در خانه

برای تهیه روغن بنفشه می‌‌توانید هم از گل بنفشه و هم برگ‌های آن استفاده کنید. برگهای بنفشه را ریز خرد کنید آنها را در یک شیشه بریزید. اطمینان حاصل کنید که برگ و گل‌های بنفشه و شیشه شما عاری از هرگونه رطوبت و کاملا خشک باشند. زیرا هرگونه رطوبت می‌تواند منجر به کپک زدن روغن شود. بنفشه‌های خرد شده را در شیشه بریزید و روغن دلخواه پایه را اضافه کنید می‌توانید از روغن زیتون، روغن کنجد و یا هر روغن دلخواه دیگر استفاده کنید. آن را هم بزنید تا بنفشه‌ها کاملا در روغن غوطه ور شوند. درب شیشه را ببندید و آن را محکم کنید تا از ورود هوا به آن جلوگیری شود.

شیشه را به دور از نور مستقیم آفتاب و در دمایی پایدار نگه دارید و را چند بار در روز به شدت تکان دهید. این کار باعث می‌شود تا عصاره بنفشه بهتر خارج شود. بعد از حدود یک هفته روغن را صاف کنید و برای ماندگاری بیشتر در یخچال نگهداری کنید. در دمای محیط می‌توانید حدود ۶ ماه تا یک سال آن را نگهداری کنید. از این روغن می‌توانید عنوان پایه بسیاری از محصولات گیاهی برای زیبایی پوست و موهایتان مثل کرم ها، اسکراب ها، نمک حمام، روغن ماساژ و … استفاده کنید.

نکاتی برای عملکرد و ماندگاری بهتر روغن بنفشه

• روغن بنفشه را حتی در صورت رقیق شدن با روغن‌های پایه دیگر در شیشه‌های تیره نگهداری کنید تا کیفیت آن حفظ شود. به هیچ عنوان از بطری‌های پلاستیکی برای نگهداری آن استفاده کنید.
• آن را در مکان‌های تاریک خنک و دور از منابع نور و گرما نگه دارید.
• در شیشه را محکم بسته نگهدارید زیرا روغن‌بنفشه بسیار فرار است.

چطور از روغن بنفشه استفاده کنیم؟

بسته به نیازهای درمانی متفاوت می‌توانید به روش‌های مختلفی از روغن بنفشه استفاده کنید.

برای کمک به مشکلات خواب اضطراب و رفع گرفتگی‌های خلق و خوی  چند قطره از روغن بنفشه را روی یک دستمال پارچه ای یا دستمال کاغذی بریزید و آن را مستقیماً استشمام کنید.

اگر دستگاه بخور دارید می‌‌توانید چند قطره روغن بنفشه را در دستگاه بریزید. استشمام بخور باعث کاهش مشکلات تنفسی شما می‌شود و برای درمان بیخوابی موثر است. اگر دستگاه بخور در خانه ندارید می‌توانید چند قطره از روغن بنفشه را به یک ظرف آب جوش اضافه کنید و بخور بگیرید.

یک روش عالی برای جذب بهتر روغن بنفشه این است که چند قطره روغن بنفشه را به وان آب اضافه کنید و در آن برای مدتی دراز بکشید. این روش برای کاهش درد‌های مفصلی و عضلانی بسیار مفید است. دقت داشته باشید که روغن بنفشه را زمانی به آب اضافه کنید که آب در حال تبخیر شدن نباشد زیرا که روغن بنفشه بسیار فرار است و اصطلاحا می‌پرد.

اگر می‌خواهید از روغن بنفشه برای پوست صورت استفاده کنید حتما آن را رقیق کنید. ۲۴ ساعت قبل از استفاده، روغن بنفشه را روی قسمت کوچکی از پوست امتحان کنید و درصورت بروز حساسیت از مصرف آن اجتناب کنید.

اگر می‌خواهید یک روغن ماساژ از روغن بنفشه داشته باشید حتما آن را در یک روغن پایه مناسب رقیق کنید. هرچه مقدار روغن پایه را بیشتر کنید مقدارتاثیرگذاری روغن در تسکین دردها کمتر می‌‌شود.

روغن بنفشه عملکرد ملایمی ‌دارد و سمی ‌و حساسیت زا نیست اما بهتر است که موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• از روغن بنفشه به صورت خوراکی مصرف نکنید
• زنان باردار و شیرده هرگز بدون مشورت با پزشک از روغن بنفشه استفاده نکنند.

سوالات متداول