استفاده از ضد آفتاب را جدی بگیرید!

«رنگ رخساره خبر میدهد از سر درون» این ضربالمثل به گوشتان آشنا است و یعنی از قدیمالایام رنگ و چهره معیار قضاوت برای هر مسئلهای بوده است، از عشق تا بیماری! اما چرا مطلب را با این ضربالمثل قدیمی شروع کردیم؟ چون میخواهیم بگوییم آفتاب چگونه رخساره شما آشفته خواهد کرد! نمیخواهیم شما را نگران کنیم فقط قصد داریم شما را ودار کنیم که بیشتر از با ارزشترین لباسی که دارید یعنی پوستتان مراقبت کنید. مهمترین قدم برای مراقبت از پوست، دور نگهداشتن آن از نور خورشید است، چون نور آفتاب دشمن بزرگ پوست است. هر چیز در این جهان هم سود و هم ضرر دارد. نور خورشید هم در عین فوایدی که دارد، مضراتی هم دارد، تاثیر مضرات خورشید هم روی پوست است. اگر از میزان مضرات خورشید روی پوست آگاه باشید ترجیح میدهید همیشه در سایه باشید، اما این کار محال است. پس باید با روشی منطقی از پوست در مقابل آفتاب مراقبت کرد؛ روش منطقی یعنی استفاده از ضد آفتاب خوب. کرم ضد آفتاب خوب شبیه به یک سپر پوست است، بنابراین خرید کرم ضد آفتاب مناسب را فراموش نکنید و از فواید کرم ضد آفتاب غافل نشوید.
چرا نور خورشید برای پوست ضرر دارد؟
نور خورشید که به زمین میرسد ترکیبی از امواج مرئی و نامرئی است. پرتوهای خورشید که به زمین میرسد شامل: نور مرئی، اشعه مادون قرمز و اشعه فرابنفش یا ماوراء بنفش میشود. روشنی روز به واسطه نور مرئی است و اشعه مادون قرمز هم به صورت گرما احساس میشود و در روزهای تابستان که گرما به اوج میرسد بیش از گذشته احساس میشود.
تا به اینجا نور خورشید پر از مزایا است و آسیبی هم به پوست نمیرساند. اما دغدغه اصلی محافظت از پوست در برابر اشعه فرابنفش است که نه دیده میشود و نه احساس. بی اغراق اشعه فرابنفش دشمن شماره یک پوست انسان است و متاسفانه همیشه و در هر جا که نور خورشید باشد، اشعه فرابنفش هم آنجاست تا به لایههای پوست نفوذ و ایجاد مشکل کند.
عدهای باور غلطی دارند و تصور میکنند که مضرات خورشید روی پوست مختص فصل تابستان بوده و فصلهای سرد که نور خورشید کمرمق است به پوست آسیبی نمیرساند. درحالی که مضرات خورشید روی پوست، البته اشعه فرابنفش در زمستان و پاییز نیز به اندازه تابستان است و ما در این فصلها فقط نور و گرمای کمتری را احساس میکنیم.
دغدغه اصلی محافظت از پوست در برابر اشعه فرابنفش است که نه دیده میشود و نه احساس. بی اغراق اشعه فرابنفش دشمن شماره یک پوست انسان است و متاسفانه همیشه و در هر جا که نور خورشید باشد، اشعه فرابنفش هم آنجاست تا به لایههای پوست نفوذ و ایجاد مشکل کند.
اشعه فرابنفش چیست؟
گفتیم که نور خورشید از طیف وسیعی از اشعههای خورشید شامل نور مرئی، اشعه مادون قرمز، اشعه فرابنفش یا ماوراء بنفش تشکیل شده است. 50 درصد از طیف نور خورشید را نور مرئی تشکیل داده است و فقط این بخش از طیف با چشم قابل مشاهده است. اشعه فرابنفش بخشی از طیف نور خورشید است که با چشم قابل مشاهده نیست و در عین حال بیشترین آسیب را به پوست انسان میرساند.
اشعه فرابنفش به اختصار (UV (Ultraviolet گفته و به سه دستۀ UVA ،UVB ،UVC تقسیم میشود. جالب است بدانید این دشمن شماره یک پوست انسان 10 درصد از امواج تابش نور خورشید را تشکیل میدهد ولی در مقابل بیشترین آسیب را به پوست انسان میرساند.
اشعه فرابنفش که از این به بعد UV میگوییم طول موج کوتاهتری نسبت به نور مرئی دارد و به همین دلیل با چشم قابل مشاهده نیست. UVC توسط لایه ازون جذب و به اصطلاح اشعه ماوراء بنفش سخت نامیده میشود. اما دو اشعه دیگر یعنی UVA و UVB از لایه ازون عبور میکنند و خود را به پوست میرسانند و به لایههای پوست نفوذ میکنند و باعث ایجاد مشکلات پوستی از جمله سرطان پوست میشوند.
UVA که اشعه ماوراء بنفش نرم گفته میشود توسط لایه ازون غیرقابل جذب است اما بخش زیادی از اشعه UVB توسط لایه ازون جذب میشود اما مقدار کم آن نیز که به زمین میرسد در ایجاد مشکلات پوستی نقش دارد.
UVB طول موج کوتاهتری نسبت به UVA دارد و به لایه بیرونی پوست یا اپیدرم برخورد میکند و به شکل سوزش و قرمزی پوست خود را نشان میدهد. در مقابل UVA طول موج بلندتری دارد به به لایه میانی پوست یعنی درم نفوذ میکند که در ادامه از اثرات سو این نفوذ صحبت خواهیم کرد.
پیشنهاد مطالعه:
نکات مهم در انتخاب یک کرم ضد آفتاب مناسب
تابش نور خورشید و مشکلات پوستی
UVB مسئولیت تولید ملانین و تامین ویتامین D را برعهده دارد. برنزه شدن پوست نتیجه تولید ملانین است که از طریق برخورد UVB با لایه سطحی پوست یا اپیدرم تولید میشود. UVB به اندازه UVA به لایههای عمیقتر پوست نفوذ نمیکند اما پوست سریع واکنش نشان میدهد. این اشعه صدمات جدی و اغلب جبران ناپذیری به پوست وارد میکند.
اگر تولید ویتامین D توسط UVB بگذریم، این اشعه باعث آفتابسوختگی و ضعف موقت پوست میشود که البته کمترین آسیب این اشعه به پوست است. تابش UVB روی سطح پوست توسط سلولهای پوستی جذب میشود و با تاثیر روی DNA پوست باعث ایجاد سرطان پوست میشوند.
UVA با نفوذ به لایه عمیقتر پوست یعنی درم باعث تحریک پوست برای تولید رادیکالهای آزاد و ایجاد استرس اکسیداتیو بهطور غیرمستقیم باعث آسیب به DNA میشود که زمینهساز سرطان پوستی است.
مشکلات پوستی ناشی از نفوذ UVA به لایه درم پوست شامل:
- پیری زودرس پوست یا پیرپوستی
- ایجاد حساسیت و آلرژی به آفتاب
- هایپرپیگمانتاسیون یا لکههای خورشیدی
هر دو اشعه UVA و UVB باعث ایجاد فشار خون میشوند.
آفتابسوختگی
آفتابسوختگی اولین واکنش پوست در برابر قرار گرفتن طولانی مدت در مقابل نور خورشید است. آفتابسوختگی میتواند خفیف و زودگذر و یا شدید باشد و درمان آن مدت زمان بیشتری طول بکشد. آفتاب سوختگی اغلب در تابستن بیشتر رخ میدهد. اما افرادی که ورزش اسکی میکنند نیز اغلب دچار آفتابسوختگی میشوند.
آفتابسوختگی باعث قرمزی، درد، تب، خارش، لایهبرداری و در موارد آفتابسوختگی شدید روی پوست تاول ایجاد میشود. آفتابسوختگی نوعی سوختگی پوست است و باید حتماً درمان شود حتی نوع خفیف آن. در مواردی که آفتابسوختگی شدیدتر است مثلاً التهاب پوستی شدید است و تاول رو پوست ایجاد شده، حتماً باید به پزشک مراجعه شود. استفاده از ضد آفتاب از بروز آفتابسوختگی جلوگیری میکند، البته به شرط آنکه با روش صحیح استفاده شود.
[bvtextbox]
آفتابسوختگی نوعی سوختگی پوست است و باید حتماً درمان شود حتی نوع خفیف آن. در مواردی که آفتابسوختگی شدیدتر بوده التهاب پوستی شدید است و تاول رو پوست ایجاد شده، حتماً باید به پزشک مراجعه شود. استفاده از ضد آفتاب از بروز آفتابسوختگی جلوگیری میکند، البته به شرط آنکه با روش صحیح استفاده شود.
[/bvtextbox]
آلرژی به آفتاب
آلرژی به خورشید واکنش سیستم ایمنی بدن در برابر نور خورشید است که به شکل بثورات قرمز خارشدار روی پوست ظاهر میشود. افرادی که به مبتلا به این آلرژی هستند در تابستان پوست قسمتهایی از بدنشان مانند قفسه سینه، پاها، بازوها و پشت دستهها که اخیراً در معرض تابش خورشید قرار گرفته است دچار واکنش میشود. در واقع میتوان گفت پوست قسمتهایی از بدن بیشتر دچار آلرژی میشود که در زمستان پوشیده بوده است. در افرادی که آلرژی شدیدتر دارند، پوست صورت نیز در اثر تابش نور خورشید سریع دچار واکنش میشود و باعث عود کردن آلرژی پوستی آنها میشود.
آلرژی پوستی به نور خورشید میتواند زمینه ارثی داشته باشد، اما بعضی از محصولات آرایشی و بهداشتی با خورشید سازگار نیستند؛ همچنین برخی داروها نیز باعث ایجاد واکنش پوست در مقابل نور خورشید میشوند. داروهایی مانند آنتیبیوتیکها، داروهای ضد بارداری و داروهای درمان آکنه.
درمان قطعی برای آلرژی به آفتاب وجود ندارد اما میتوان با محافظت پوست در برابر آفتاب این علائم را تا حد زیادی کاهش داد. آلرژی پوستی طی 7 روز بدون قرار گرفتن در مقابل نور خورشید از بین میرود، اما در صورت عدم رعایت و قرار گرفتن مجدد در مقابل نور خورشید علائم شدیدتر خواهد شد.
افراد دارای آلرژی به نور خورشید علاوهبر استفاده از ضدآفتاب باید در صورت قرار گرفتن در مقابل آفتاب باید لباس مناسب نیز به تن کنند.
پیری زودرس یا پیرپوستی
یکی از مضرات خورشید روی پوست پیرپوستی است و دلیل آن از بین رفتن رطوبت و خاصیت ارتجاعی پوست در اثر قرار گرفتن در مقابل نور خورشید است که به مرور زمان به صورت چین و چروک روی پوست ظاهر میشود.
لکههای سنی یا خورشیدی یکی دیگر از مشکلات پوستی است که در اثر قرار گرفتن در مقابل نور خورشید و نفوذ اشعه فرابنفش به پوست ایجاد میشود. این لکهها نتیجه تولید بیش از حد ملانین است، این لکهها زیبایی پوست را تحت تاثیر قرار میدهند که خوشایند نیست.
آلرژی به خورشید واکنش سیستم ایمنی بدن در برابر نور خورشید است که به شکل بثورات قرمز خارشدار روی پوست ظاهر میشود. افرادی که به مبتلا به این آلرژی هستند در تابستان پوست قسمتهایی از بدنشان مانند قفسه سینه، پاها، بازوها و پشت دستهها که اخیراً در معرض تابش خورشید قرار گرفته است دچار واکنش میشود.
سرطان پوست
سرطان پوست یکی از مضرات خورشید روی پوست که گاهی جبران ناپذیر است. پزشکان و محققان معتقدند بین سرطان پوست و نور خورشید ارتباط مستقیم وجود دارد. سرطان پوست انواع مختلفی دارد که سه نوع آن اصلی است:
سرطانهای پوست پایه:
این سرطان به صورت تودههای کوچک قرمز و براق هستند که به صورت آهسته رشد میکنند. این تودههای کوچک بیشتر در ناحیه صورت، پوست سر، گوشها، دستها، شانهها و کمر ظاهر میشوند.
سرطان سلول سنگفرشی:
سرطان سلولهای سنگفرشی نیز به صورت تودههای صورتی رنگ که پوستی سخت دارند و پوسته پوسته میشوند، روی صورت، گردن، لبها، گوشها، دستها، شانهها، بازوها و پاها ظاهر میشود.
ملانوما:
جدیترین نوع سرطان پوست ملانوما است. ملانوما به صورت خال یا یا تغییر شکل خال ظاهر میشود. ملانوماها شکل نامنظمی دارند، بیش از یک رنگ و بزرگتر از 6 میلیمتر هستند. ملانوماها در هر جای بدن ممکن است ظاهر شوند اما کمر، پاها، بازوها و صورت شایعترین نقاط تشکیل ملانوماها است. در صورت مشاهده خال جدید و تغییر شکل خالهای قدیمی حتماً به پزشک مراجعه کنید.
چگونه از پوست در مقابل مضرات خورشید محافظت کنیم؟
تا به اینجای مطلب از مضرات خورشید روی پوست گفتیم. اما سوالی که احتمالاً پیش آمده این است که چگونه میتوان از پوست در مقابل این مضرات محافظت کرد؟ ما هر روز به نسبت شغل و نیازهای روزمره در معرض نور خورشید قرار داریم و عملاً از تابش نور خورشید و مضرات اشعه فرابنفش خورشید روی پوست در امان نیستیم. پس چگونه میتوان سلامت پوست را تضمین کرد؟
استفاده از ضد آفتاب یکی از روشهای موثر برای جلوگیری از مشکلات پوستی ناشی از تابش نور خورشید روی پوست است. شما با استفاده از ضد آفتاب یک لایه محافظتی قوی روی پوست ایجاد میکنید؛ با این لایه محافظتی پوست دچار کمترین آسیب خواهد شد.
لطفاً استفاده از ضدآفتاب را دسته محصولات آرایشی لوکس قرار ندهید
بخش مهم و کلیدی برای جلوگیری از مشکلات پوستی ناشی از مضرات تابش خورشید روی پوست استفاده از ضدآفتاب است. ضد آفتاب را هرگز در دستهبندی محصولات لوکس و آرایشی قرار ندهید، اهمیت استفاده از ضد آفتاب به اندازه استفاده از مسواک در طول شبانهروز مهم است.
هانطور که برای سلامت بهداشت دهان و دندان مسواک میزنید و سعی میکنید مسواک و خمیردندان مرغوبی خریداری کنید، به همان اندازه باید برای خرید کرم ضد آفتاب خوب وسواس به خرج دهید. در واقع شما با استفاده از یک ضد آفتاب خوب پوست برای پوست خود یک لایه محافظتی قوی در برابر اشعه مضر فرابنفش ایجاد کردهاید.
خرید و استفاده از کرم ضد آفتاب خوب را مانند یک دارو یا ویتامین در نظر بگیرید که از ابتلا به بیماری پوستی خطرناک جلوگیری میکند. در یک کلام میتوان گفت با خرید و استفاده از کرم ضد آفتاب پوست خود را بیمه خواهید کرد.
هنگام خرید کرم ضد آفتاب خوب مانند سایر محصولات مراقبت پوست که فواید آن باید برای افراد مشخص باشد و افراد با آگاهی کامل محصول مورد نظر را خریداری کنند، از فواید کرم ضد آفتاب نیز میخواهند آگاه باشند. همانطور که اشراه کردیم یکی از مهمترین فواید کرم ضد آفتاب جلوگیری از بتلا به سرطان پوست در آینده است.
از دیگر فواید کرم ضد آفتاب جلوگیری از پیری زوردرس و ایجاد چین و چروک و لکههای پوستی است. فواید کرم ضد آفتاب بسته به نوع و برندی که استفاده میکنید، میتواند بیشتر باشد، به عنوان مثال برخی ضد آفتابها ویتامینه نیز هستند که علاوهبر محافظت پوست در برابر خورشید، ویتامین مورد نیاز پوست را نیز تامین میکنند.
بنابراین خرید و استفاده از کرم ضد آفتاب خوب را در اولویت خرید محصولات بهداشتی و مراقبت پوست قرار دهید.
استفاده از ضد آفتاب برای چه کسانی ضروری است؟
مطمئناً سوالی که به ذهن میآید این است که استفاده از ضد آفتاب برای چه گروهی لازم و ضروری است؟ مثلاً مضرات نور خورشید روی پوست کودکان نیز تاثیر میگذارد؟ و یا بافت پوست آقایان به نسبت خانمها ضخیمتر است و باز هم اشعه فرابنفش به پوست آنها نفوذ میکند و باعث مشکلات پوستی میشود؟ ریش و سبیل آقایان یک محافظ طبیعی برای مقابله با مضرات خورشید روی پوست نیست؟
جواب تمام سوالات این است: استفاده از ضد آفتاب برای همه لازم و ضروری است. تنها گروهی که مجاز به استفاده از ضد آفتاب نیستند، کودکان زیر 6 ماه هستند.
این نکته را به خاطر داشته باشید که کرم ضد آفتاب مناسب برای هر فرد با دیگری متفاوت است، یعنی کرم ضد آفتابی برای پوست شما مناسب است برای همسر و یا کودکتان مناسب نیست. چراکه جنس و بافت پوست هر فرد با دیگری متفاوت است. پس هر شخص با توجه به نوع پوست، جنس و سن به یک کرم ضد آفتاب خوب نیاز دارد.
استفاده از ضد آفتاب چگونه از مضرات خورشید جلوگیری میکند؟
موادی که در ساخت ضد آفتاب به کار رفته است، مانع رسیدن اشعه فرابنفش به پوست میشود. البته ابن نکته را فراموش نکنید که برای محافظت پوست از هر دو اشعه UVA و UVB نوع ضد آفتاب مهم است. بعضی از ضد آفتابها فقط از پوست در مقابل اشعه UVB محافظت میکنند و بعضی دیگر علاوهبر از محافظت در برابر اشعه UVB از پوست در مقابل اشعه UVA نیز محافظت میکنند. این ضد آفتابها را طیف گسترده میگویند. و متتخصصان پوست و زیبایی استفاده از ضد آفتاب طیف گسترده را توصیه میکنند.
اما استفاده از ضد آفتاب چگونه از ورود UVA و UVB به لایههای اپیدرم و درم جلوگیری میکند؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید بدانید که ضد آفتابها با توجه به بافتی که دارند به دو دسته تقسیم میشوند:
- ضد آفتاب شمیایی
- ضد آفتاب فیزیکی یا مینرال
تفاوت این دو نوع ضد آفتاب علاوهبر مواد تشکیلدهنده، به دلیل واکنش متفاوت آنها در مقابل نور خورشید است. ضد آفتابهای شیمایی با جذب اشعه UV و تبدیل آن به انرژی گرمایی مانع رسیدن اشعه مضر UV به پوست میشود. موادی مانند PABA، ساليسيلات، سينامات، بنزوفنون و دي بنزوئيل متان باعث این واکنش در مقابل اشعه UV میشوند.
ضدآفتابهای فیزیکی یا مینرال در مقابل تابش اشعه UV مانند آینه عمل میکنند، یعنی به محض برخورد اشعه UV با پوست آن را منعکس میکنند و مانع ورود آن به پوست و ایجاد مشکلات پوستی در آینده میشوند. موادی مانند اكسيد روي، تيتانيوم دياكسايد و پترولاتوم سرخ باعث این واکنش میشوند.
بیشتر افراد هنگام خرید کرم ضدآفتاب خوب سردرگم هستند که نوع فیزیکال بهتر است یا شیمایی؟ کرم ضد آفتاب شیمیایی به دلیل بافت نرمتری که نسبت به کرم ضد آفتاب مینرال دارد، بهتر روی پوست مینشیند و برای افرادی که پوست حساسی ندارند، میتواند یک کرم ضد آفتاب خوب باشد. افرادی که مشکلات پوستی مانند آکنه روزاسه دارند بهتر است از کرم ضد آفتاب شیمیایی استفاده نکنند.
کرم ضد آفتاب فیزیکال برای افراد با پوست حساس، خانمهای باردار و کودکان مناسبتر است. هر دو این کرمها از پوست محافظت میکنند و فقط بافت و عملکرد آنها در مقابل اشعه UV متفاوت است.
پیشنهاد مطالعه:
نحوه درست استفاده از ضد آفتاب را فراموش نکنید
بعد از انتخاب و خرید ضد آفتاب خوب نحوه استفاده از آن مهم است. اگر شما کرم ضد آفتاب خوب دارید اما به روش صحیح ازآ استفاده نکنید، مانند این است که هرگز از کرم ضد آفتاب استفاده نکردهاید! کرم ضد آفتاب خوب را باید 20 الی 30 دقیقه قبل از خروج از خانه روی پوست بزنید. علاوهبر آن کرم ضد آفتاب باید هر دو ساعت در صورتی که در معرض تابش نور خورشید هستید تجدید شوند.
بعضی از افراد کرم ضد آفتاب را یک بار در روز استفاده میکنند که روش غلطی است و پوست آنها از فواید کرم ضد آفتاب بهره نخواهد برد. نکته مهمی که باید هنگام استفاده از ضدآفتاب باید در نظر داشته باشید این است که اشعه UV بین ساعت 10 صبح تا 16 بعد از ظهر بسیار قوی هستند و بیشترین آسیب را به پوست میرسانند. بنابراین اگر در این ساعت در بیرون از خانه هستید، علاوهبر استفاده از ضد آفتاب روش صحیح آن یعنی تجدید هر دو ساعت یکبار را فراموش نکنید.
علاوهبر روش صحیح استفاده از ضد آفتاب مقدار آن در هر بار مصرف نیز مهم است. برای هر قسمت از بدن که در معرض تابش نور خورشید قرار دارد باید دو بند انگشت در هر بار استفاده از کرم ضد آفتاب و تجدید آن روی پوست بزنید.
هنگام استفاده از ضد آفتاب SPF مناسب را در نظر بگیرید
مورد دیگری که باید حتماً هنگام استفاده از کرم ضد آفتاب در نظر داشته باشید، SPF کرم ضد آفتاب است. SPF مخفف کلمه sun protection factor است، به معنای فاکتور محافظت از نور خورشید. یکی از نکات مهم که هنگام خرید کرم ضد آفتاب خوب باید توجه کنید، SPF مناسب است. تعریف SPF به زبان ساده یعنی مدت زمانی که شما میتوانید در معرض تابش خورشید باشید بدون اینکه به پوست شما آسیبی برسد.عددی که کنار SPF روی تیوبهای کرم ضد آفتاب نوشته میشود، در واقع یک ضریب است. به عنوان مثال یک فرد عادی بدون استفاده از ضد آفتاب میتواند 20 دقیقه بدون ضد آفتاب در معرض تابش خورشید قرار بگیرید اما در صورت استفاده از کرم ضد آفتاب خوب با SPF برابر 15 استفاده کند این مدت زمان 15 برابر خواهد شد.
نکته دیگری که در مورد SPF ضد آفتابها باید بدانید میزان درصد محافظت آنها از پوست است. شما در صورت استفاده از ضد آفتاب با SPF 15 تا حدود 93 درصد از پوست خود در برابر آفتاب محافظت خواهید کرد. SPF 30 تا 97 درصد و SPF 50 تا 98 درصد از پوست در برابر اشعه فرابنفش محافظت خواهد کرد.
عدهای تصور میکنند که هر چ عدد SPFبزرگتر باشد، محافظت از پوست بیشتر خواهد شد. اما باید بدانید برخلاف این تصور غلط هیچ کرم ضد آفتابی 100 درصد از پوست برابر مضرات تابش خورشید محافظت نخواهد کرد. بنابراین SPFکرم ضد آفتاب خوب حدود 30 تا 50 خواهد بود.
فراموش نکنید اگر میخواهید ضد آفتاب عملکرد خوبی برای محافظت از پوست داشته باشد، باید با روش صحیح از آن استفاده کنید.