انواع ضدعفونیکننده ها و ترکیبات آن ها
ضدعفونیکننده دست به منظور از بین بردن عوامل بیماری‌زای شایع روی دست‌ها اعمال می‌شود. ضدعفونی‌کننده‌ها معمولاً به صورت کف، ژل یا محلول وجود دارند. طیف وسیعی از ضدعفونی‌کننده‌ها وجود دارد که به عنوان یک راه برای کنترل عفونت، از سوپرمارکت‌ها و مدارس گرفته تا بیمارستان‌ها و کلینیک‌های مراقبت بهداشتی از آن استفاده می‌شود. اولویت شستن دست‌ها با آب و صابون است.
می‌دانید که در همه حال باید دستان خود را تمیز نگه دارید. به خصوص در این برهه از زمان که بیماری ویروس کرونا همه را درگیر خود کرده است پزشکان توصیه اکید دارند که بیشتر از قبل مراقب تمیزی دست‌های خود باشید. در روز شما باید چندین بار دستتان را با آب و صابون بشویید، زیرا این بهترین روش برای تمیز کردن دست‌هاست. اما جایگزین مناسب دیگر ضدعفونیکننده دست است. اگر در موقعیتی هستید که به آب و صابون دسترسی ندارید این ضدعفونیکننده می‌تواند گزینه مناسبی برای شستن دست‌هایتان باشد.
فهرست مطالب
انواع ضدعفونی کننده‌ها
مواد ضدعفونیکننده دست را می‌توان به دو دسته ضدعفونی‌کننده‌های دارای الکل و ضدعفونی کننده‌های فاقد الکل طبقه‌بندی کرد. محصولات مبتنی بر الکل معمولاً بین 60 تا 95 درصد الکل دارند که معمولاً به شکل اتانول، پروپانول، ایزوپروپیلن یا نرمال پروپانول است. با استفاده از ضدعفونیکننده الکل، بلافاصله پروتئین‌ها دناتوره می‌شوند و به طور موثر انواع خاصی از میکروارگانیسم‌ها را غیرفعال می‌کنند. فعالیت ضدعفونی‌کننده‌ها گزینه مناسبی برای رفع نیاز فوری ما هستند و قدرت بالایی در پاکسازی دست دارند. حال برای اینکه درمورد ضدعفونی‌کننده‌ها بیشتر بدانید ابتدا به معرفی انواع آن‌ها می‌پردازیم.
ژل ضدعفونیکننده دست
ژل ضدعفونیکننده ماده‌ای به حالت ژلاتین است که وجود الکل در آن از مشخصه‌های اصلی آن است. نوع الکل و ترکیباتی که در آن به کار رفته به خوبی مشخص می‌کند که چه میزان قدرت پاک‌کنندگی دارد. غلظت بیشتری نسبت به فوم دارد. به‌دلیل ساختار و حالتی که دارد باعث می‌شود مدت طولانی‌تری روی دست بماند تا کف ایجاد شود، بنابراین قدرت پاکسازی بیشتری دارد. سولفات‌ها قدرت پاک‌کنندگی بالایی دارند اما ژل‌های ضدعفونیکننده با اینکه فاقد این دسته از ترکیبات هستند، قدرت بالایی در از بین بردن آلودگی‌ها و چربی مازاد دست دارند. به‌دلیل اینکه الکل‌ها پوست را به شدت خشک می‌کنند به ترکیبات ژل ضدعفونیکننده نرم‌کننده‌هایی مثل روغن گلیسیرین افزوده‌اند تا از مشکل خشکی دست تا حد زیادی بکاهد. برخی ژل‌ها نیز حاوی مواد مفیدی مثل آبرسان، روشن‌کننده پوست و کنترل‌کننده چربی هستند. همچنین برخی از ژل‌های شستشو قدرت تنظیم و Ph را دارند تا برای پوست‌هایی که خشک یا حساس هستند مشکل پوستی پیش نیاورند. با این حال اگر پوستتان نسبت به ژل‌ها حساس است بهتر است به سراغ فوم ضدعفونیکننده بروید.
فوم ضدعفونی کننده دست
62 درصد اتیل الکل بدون رنگ و بی‌عطر، بهترین انتخاب برای پوست‌های خشک و حساس است. ضدعفونیکننده فوم دست با اثر ضدمیکروبی سریع و اثبات شده در برابر طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها ایده‌آل برای شرایطی است که زمان و مکان برای شستن با آب و صابون وجود ندارد. مقدار کمتری الکل با مواد نرم‌کننده مانند آلوئه‌ورا، گلیسرول و دیگر انواع نرم‌کننده و ترمیم‌کننده پوست در ترکیبات فوم به کار رفته است. با توجه به مواد تشکیل فوم، آن را به ماده ضدعفونی‌کننده‌ای با ویژگی‌های لطیف کردن پوست دست، اثر کمتر الکل، مدت کم ماندگاری روی دست و البته از بین برنده آلودگی‌های دست تبدیل کرده است.
محلول ضدعفونیکننده دست
محلول‌های ضدعفونیکننده به صورت اسپری استفاده می‌شوند. همان‌طور که گفتیم ماده اصلی ضدعفونی‌کننده‌ها الکل است و در اسپری‌های ضدعفونی نیز 70 الی 80 درصد آن را الکل تشکیل می‌دهد.
تفاوت محلول با ژل ضدعفونی کننده
در واقع تفاوت عملکردی بین ژل و محلول وجود ندارد. و فقط از نظر حالت فیزیکی با یک‌دیگر متفاوت هستند. تنها دلیلی که یک نفر محلول را نسبت به ژل ترجیح می‌دهد این است که تمایلی به تماس مایع ژلاتینی ژل روی دستش ندارد و ممکن است هنگام زدن به دست مقداری از آن نیز بریزد و به هدر رود. اما به طور کلی بین قدرت هر دو در مورد پاکسازی دست و از بین بردن میکروب‌ها تفاوت چشمگیری وجود ندارد.
تفاوت بین ژل و فوم ضدعفونی کننده
هر دو محصول یک هدف مشترک، یعنی از بین بردن آلودگی، چربی و میکروب‌ها را دارند. اما مشخصا تفاوت‌هایی بین ژل و فوم است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
از آنجایی که فوم‌ها به محض مالیدن دست‌ها به هم کف ایجاد می‌کنند در موقعیت‌هایی که زمان کافی برای شستشوی دست ندارید مناسب هستند. اما در شستشوی دست با ژل ابتدا باید کمی دست‌ها را به هم بمالید تا کف به مقدار کافی ایجاد شود تا آلودگی‌ها را از بین ببرد. غلظت ژل بالاتر است و نسبت به فوم‌ها که سبک هستند ممکن است پوست را تحریک کنند. بنابراین توصیه می‌شود مقدار کمتری ژل به دست بزنید و اگر پوست حساسی دارید به سراغ ژل نروید. از جهت دیگر چون از ژل کمتر استفاده می‌کنید دیرتر تمام می‌شود پس به صرفه‌تر هستند. ژل‌ها به دلیل زمان طولانی‌تری که روی دست می‌مانند و همچنین غلظت بالایی که دارند، در پاکسازی منافذ از چربی مازاد و آلودگی‌ها قدرت بالایی دارند. فوم برای پوست خشک و حساس گزینه مناسب‌تری است در حالی که ژل برای پوست چرب و نرمال و مختلط بهتر است. فوم از آنجایی که بافتی سبک و نرم دارد و مدت کمتری روی دست می‌ماند، فرصت ایجاد حساسیت و خشکی بیش از حد پیدا نمی‌کند، بلکه آلودگی را هم پاک می‌کند.
تفاوت شستن دست با ضدعفونیکننده و آب و صابون
اولویت شستن دست‌ها با آب و صابون است. به خصوص در موقعیت کنونی که همه‌گیری کووید-19 بوجود آمده، ارجحیت با آب و صابون است. ضدعفونیکننده دست در از بین بردن انواع خاصی از میکروب‌ها مانند نوروویروس و کلستریدیوم دیفیسیل موثرتر است اما برخلاف آب و صابون، نمی‌تواند مواد شیمیایی مضر را به طور کلی از بین ببرد.
ویروس کرونا و ژل ضدعفونیکننده
اصلی‌ترین راه برای مقابله با کرونا ویروس ضدعفونی و شستن دست‌ها می‌باشد. کرونا ویروس یک بیماری همه‌گیر است که به شدت واگیردار است و از طریق ذرات آبی که به وسیله سرفه یا عطسه در فضا پخش می‌شود انتشار پیدا می‌کند. علاوه بر زدن ماسک و دستکش و دیگر نکات بهداشتی، شستن دست‌ها چه با آب و صابون و چه با ضدعفونیکننده ها بهترین راه پیشگیری از کرونا می‌باشد. ژل‌های ضدعفونی برای کسانی که بیرون از خانه هستند و به آب و صابون دسترسی ندارند خیلی مناسب است.
زمانی که وارد خانه یا محل کارتان می‌شوید قبل از اینکه به هر جایی دست بزنید دستان خود را با آب و صابون بشورید. و از آن مهم‌تر اینکه به هیچ وجه دست خود را به صورت خود نزنید. همین طور در مورد دستگیره‌ها و دیگر اشیائی که به‌صورت مکرر توسط افراد مختلف استفاده می‌شوند حساس باشید. اگر چه صابون و مایع دستشویی قدرت از بین بردن باکتری را ندارند اما به خوبی از پس ویروس‌ها برمی‌آیند. بنابراین حتی از ژل‌ها نیز قوی‌تر هستند.
مزایای ضدعفونی کننده دست
- پاکسازی دست:
این محصولات برای از بین بردن میکروب‌ها طراحی شده‌اند و کارشان را یکسره می‌کنند. در صورت استفاده صحیح، ضدعفونی‌کننده‌های دست می‌توانند 99.9 درصد از میکروب‌های دست شما را از بین ببرند. گاهی در خیابان گربه‌ای به سمتتان می‌آید و دلتان می‌خواهد نوازشش کنید، گاهی بیرون هوس خریدن شیرینی و تنقلات می‌کنید و می‌خواهید همان موقع بخورید. هنگامی که در چنین شرایطی قرار می‌گیرید، ضد عفونی کننده دست بهترین گزینه برای شستن دست‌ها است. - قابل حمل بودن:
همیشه آب و صابون در دسترس شما قرار ندارد. پس می‌توانید برای شرایطی که ممکن است بخواهید دستان خود را بشویید به راحتی ژل را از کیفتان در بیاورید و استفاده کنید. - استفاده راحت در اجتماع:
در دفتر، در کلاس، یا هر مکانی که رفت و آمد در آن زیاد است، میکروب‌ها به سرعت پخش می‌شوند. و حتی اگر برای خوردن غذا یا بیرون آوردن زباله آماده نیستید، میکروب‌های دیگران می‌تواند بر شما تأثیر بگذارد. به همین دلیل در دسترس بودن ضدعفونیکننده دست برای این تجمعات ایده‌آل است. معلمان، دانش آموزان و کارمندان اداری می‌توانند از آن استفاده کنند بدون اینکه مجبور به ترک کلاس یا میز کار خود باشند. - کاهش ابتلا به بیماری:
به خصوص در فصل آنفولانزا، به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض میکروب‌ها احتمال گرفتن بیماری را کاهش می‌دهد. وقتی چند لحظه در طول روز برای تمیز کردن دست خود وقت می‌گذارید، احتمال بیمار شدن را کاهش می‌دهید. حتی یک سفر سریع به خانه دوست یا فروشگاه می‌تواند شما را در معرض میکروب‌هایی قرار دهد که می‌توانند باعث سرماخوردگی، آنفولانزا یا بیماری‌های دیگر مثل کرونا شوند، بنابراین تمیز نگه داشتن دستان مهم است. - دست‌های نرم‌تر:
این ممکن است یکی از شگفت انگیزترین مزایای ضد عفونی کننده دست باشد، اما درست بودن آن خیلی خوب نیست. ضدعفونی‌کننده‌های دست که حاوی الکل نیستند در واقع می‌توانند باعث بهبود بافت پوست دست شوند (توجه داشته باشید که ضدعفونی‌کننده‌های دست با الکل این اثر را نخواهند داشت). برخی از ضدعفونی‌کننده‌های دست حاوی نرم‌کننده‌هایی هستند که باعث نرم شدن پوست شما می‌شوند و دستانی زیبا و صاف به شما می‌دهند. قطعاً تفاوت در احساس و ظاهر مرطوب پوست را مشاهده خواهید کرد. بهتر است از مواد ضدعفونیکننده دست که حاوی الکل هستند خودداری کنید، زیرا آن‌ها روغن‌های طبیعی پوست را می‌شویند و باعث خشکی و ترک خوردن پوست می‌شوند، که به نوبه خود احتمال ایجاد باکتری‌ها را بالا می‌برد.
خطرات ژل‌های ضدعفونیکننده
هرجا که باشید به راحتی می‌توانید ژل را بردارید، آن را فشار دهید، روی دست بریزید و بدون نیاز به حتی یک قطره آب دستان شما به سرعت پاکسازی می‌شود.
راه بسیار ساده‌ای به عنوان جایگزینی برای شستن دست‌ها با آب و صابون به نظر می‌رسد. ژل‌ها سریع، قابل حمل و با استفاده آسان هستند، به خصوص هنگامی که در نزدیکیتان آب و صابون در دسترس نیست. ضدعفونیکننده مکملی است که در محلول‌های ژل، کف یا محلول وجود دارد.
اگر شما وسواس به تمیزکاری هستید و عادت کرده‌اید مرتباً از مواد ضدعفونیکننده دست استفاده کنید، و حتی اگر وسواس نداشته باشید، توصیه می‌کنیم ادامه مطلب را که درمورد خطرات ضدعفونی‌کننده‌های دست است بخوانید.
- مقاومت آنتی بیوتیکی:
آنتی بیوتیک‌ها در برابر باکتری‌ها موثر هستند. اما اگر بدن شما در برابر آنتی بیوتیک مقاومت ایجاد کند و به نوبه خود باعث مقاومت در برابر باکتری شود چه اتفاقی می‌افتد؟ تریکلوزان ماده‌ای درون مواد ضدعفونیکننده می‌باشد که به مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی بیوتیک کمک می‌کند. استفاده از مواد ضدعفونیکننده دستی با از بین بردن باکتری‌های خوب، باعث محافظت در برابر باکتری‌های بد می‌شود، بنابراین مقاومت شما را در برابر بیماری‌ها کاهش می‌دهد. - مواد شیمیایی مضر:
اگر ضدعفونیکننده دست شما معطر است، احتمالاً مملو از مواد شیمیایی سمی است. شرکت‌ها ملزم نیستند مواد تشکیل‌دهنده رایحه‌های درون ضدعفونیکننده را فاش کنند و بنابراین به‌طور کلی از ده‌ها ماده شیمیایی ساخته می‌شوند. عطرهای مصنوعی حاوی فتالات هستند، که مخل غدد درون‌ریز است و می‌توانند رشد اندام تناسلی را تغییر دهند. همچنین باید مراقب پارابن‌ها نیز باشید چون در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست وجود دارد. از آن‌ها برای حفظ سایر مواد و افزایش ماندگاری محصول استفاده می‌شود. - اختلال در هورمون:
تحقیقات نشان می دهد که تریکلوزان ممکن است منجر به اختلالات هورمونی شود و باعث سازگاری باکتری‌ها با خواص ضدمیکروبی آن شود که باعث ایجاد سویه‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک می‌شود. مطالعاتی که روی حیوانات انجام شده نشان داده است که این ترکیب می‌تواند روش هورمون‌ها را در بدن تغییر دهد، و باعث ایجاد نگرانی و نیازمند تحقیقات بیشتر برای درک بهتر تأثیر آن‌ها بر انسان است.
ژل ضدعفونیکننده واژن
باکتری‌های زیادی برای محافظت از واژن در داخل آن وجود دارند. در واقع واژن بعد از روده بیشتر از هر جای بدن دارای باکتری است. باکتری‌های مفید واژن کمک می‌کنند pH واژن (میزان اسیدی بودن واژن) در سطح تعادل بماند، که این میزان pH به حفظ تعادل باکتری‌ها کمک می‌کند. همچنین باکتری‌های مفید واژن ماده‌ای تولید می‌کنند که از حمله باکتری‌های مضر به دیواره بافت واژن جلوگیری می‌کند.
واژن به گونه‌ای طراحی شده است که به کمک ترشحات طبیعی خود را تمیز نگه دارد. این ترشحات شفاف و سفید هستند. ترشحات سالم بو یا رنگ غیرعادی ندارند. ممکن است احساس رطوبت ناخوشایندی داشته باشید، اما نباید خارش یا درد در واژن خود حس کنید. برای اینکه این ترشحاتی که از واژن خارج می‌شود را پاک کنید و از ایجاد بوی بد جلوگیری شود بهترین راه استفاده از ژل‌های ضدعفونیکننده واژن است.
ژل‌های ضدعفونیکننده حاوی موادی هستند که نه تنها به باکتری‌های سالم آسیب نمی‌رساند بلکه کمک می‌کند تا pH واژن در تعادل بماند و شرایط واژن را مساعد نگه می‌دارد. این ژل‌ها نیز در دو نوع معطر و بی‌بو در بازار به فروش می‌رسند. از آنجایی که بالقوه مواد معطر در ژل‌ها احتمال حساسیتزایی دارند پس در استفاده از آن محتاطانه عمل کنید و اگر فکر می‌کنید با استفاده از این نوع ژل‌ها احساس سوزش و خارش دارید، جداً از استفاده دوباره آن اجتناب کنید و به سراغ ژل‌های بی‌بو بروید.
اگر تغییراتی در ترشحات ایجاد شود که برایتان طبیعی نیست، مانند تغییر رنگ یا خارش داشته باشید یا اگر از نحوه بویایی واژن خود نگران هستید، بوی آن ناخوشایند است، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید. ممکن است عفونت داشته باشید که باید درمان شود.
دقت داشته باشد که به هیچ عنوان درون واژن را با ژل ضدعفونیکننده پاک نکنید زیرا باعث برهم زدن تعادل pH می‌شود و فضا را برای رشد باکتری‌های بیماری‌زا فراهم می‌کند.
چه زمانی از ژل ضدعفونیکننده واژن استفاده کنیم؟
خانم‌ها در تمام دوران زندگی به ضدعفونیکننده واژن نیاز دارند. استفاده از ژل ضدعفونیکننده جلوی عفونت‌های قارچی و میکروبی واژن را می‌گیرد. از زمانی که دوره قاعدگی شما شروع می‌شود ترشحات واژن نیز افزایش می‌یابد. حداقل روزی یک بار باید قسمت بیرون واژن را با ژل ضدعفونیکننده پاک کنید.
اگر در دهه سی سالگی خانم‌ها باردار شوند، ترشحات واژن شدیدتر می‌شود و در این زمان بوی ناخوشایند ترشحات نیز بیشتر است.
اگر راه پیشگیری از بارداری را در پیش گرفته‌اید ممکن است تغییراتی در واژن رخ دهد که به افزایش ترشحات و خشکی و خونریزی منجر می‌شود. اگر بعد از استفاده دوره‌ای از ژل ضدعفونی همچنان این علائم ماندند باید به پزشک مراجعه کنید.
زمان قبل از شروع یائسگی سطح استروژن کاهش پیدا می‌کند و دیواره واژن خشک و ضعیف می‌شود. این دوره ممکن است با علائم سوزش، خارش، ترشحات بالا، و افزایش خطر ابتلا به بیماری جنسی پیدا کنید که با ژل ضدعفونیکننده می‌تواند در کاهش این علائم به شما کمک کند.
اگر از ژل ضدعفونیکننده واژن استفاده نکنیم چه می‌شود؟
فضای بیرون واژن برای رشد و تکثیر باکتری‌های مضر فراهم می‌شود و اگر به داخل واژن راه پیدا کنند ممکن است باکتری‌های مفید را از بین ببرند. به دنبال آن تعادل Ph واژن بهم می‌خورد (میزان اسیدی آن کمتر شود)، که این می‌تواند منجر به عفونت‌هایی مانند واژینوز باکتریایی یا برفک شود که علائمی از جمله خارش، تحریک و ترشحات غیرطبیعی ایجاد می‌کند.
