انواع لک پوستی کدامند؟

لک یکی از مهمترین مشکلات مراجعین به داروخانه ها، مراکز زیبایی و درمانی است. به طوریکه بر اساس آمارها لک یکی از مشکلات یک سوم مراجعه کنندگان به کلینیک های پوست و مو است. در مطالب پیشین درباره “همه آنچه را که باید درمورد لک و درمان آن بدانید” صحبت کردیم.

پوست ایرانیان به دلیل موقعیت جغرافیایی و تابش زیاد نور آفتاب به شدت مستعد ایجاد لک است.  اینگونه است که همه عوامل دست به دست هم داده ‎اند تا شاهد وجود مشکل لک در از افراد باشیم. افراد زیادی به دنیال راهکارهایی برای لک پوستی خود هستند. اما باید قبل از بکار گیری روشهای درمان لک، انواع لک را بشناسیم. چراکه درمان هر نوع لکی متفاوت است.

 

عکس

 

انواع لک

لک انواع دلایل ایجاد و انواع مختلفی دارد. اگر شما دارای لک پوست هستید و به دنیال راهکارهای درمان لک صورت میگردید، قبل از هر چیز باید بدانید لک شما از چه نوعی است. انواع لک شامل موارد زیر است.

 

• Melasma (ملاسما)
• Age Spots (لک پیری)
• Freckles (کک و مک)
• Sun Damage ( لک های ناشی از آفتاب)
• Post inflammatory Hyperpigmentation  (لک بعد از التهاب)
• Skin Discoloration (بیماری های پوستی)

 

برای درمان هر یک از انواع لک در وهله اول باید بدانیم که چه مکانیسمی موجب ایجاد آن شده است. پس از آن به سراغ درمان برویم.

از دیدگاه پزشکی، لک ها هیچ ارتباطی به اختلال کبدی ندارند. اما دیدگاه طب سنتی بسیار به این موضوع معتقد است. بیش از اینکه برای تشخیص لک ها به آزمایش کبدی نیاز باشد، به آزمایش تعیین میزان هورمون های استروژن و پروژسترون فرد نیاز است.

 

لک از نوع ملاسما

مهمترین و شایع ترین مراجعه افراد برای لک ملاسما است. عمدتا یکی از دلایل ایجاد لک ملاسما این است که تعداد ملانوسیت ها زیاد نشده. بلکه میزان ساخت آنها بیشتر شده است. ملاسما عملأ افزایش تعداد ملانین است. که در 90 درصد خانم ها و خیلی وقت ها به دلیل تحریک بر اثر هورمون ها ایجاد می شود.

به طور مثال در بسیاری از اوقات به دلیل تغییرات هورمونی که در بانوان باردار اتفاق می افتد، شاهد بروز لک های ملاسما هستیم. این لک به صورت قرینه روی گونه، پیشانی و پل بینی دیده می شود. در برخی مواقع لک ملاسما با ایج اسپات و فرکل اشتباه گرفته می شود. به این ترتیب درمان های مختلفی برای بیمار به کار گرفته می شود.

 

عکس

 

آیا ملاسما در آقایان هم پیش می آید؟

موضوع دیگر اینکه بعضأ با مراجعه بیمار مرد این احتمال نمی رود که لک او از نوع ملاسما باشد. اما نباید فراموش کرد که امکان دارد 10 درصد آقایان به ویژه در نواحی گونه، بالای لب و پیشانی دچار ملاسما شوند.

از طرفی ممکن است با مراجعه دختر خانمی که باردار نشده احتمال برود که لک او از نوع ملاسما نیست. اصلا اینگونه نیست یکی از مسائلی که در حوزه تشخیص داریم. بعضی وقت ها تحریک پذیری بالا است.به این ترتیب ممکن است بانویی که ازدواج نکرده، هورمون هایش نرمال بوده و قرص ضد بارداری مصرف نمی کند، دچار لک ملاسما باشد.

سلول های این افراد حساس تر هستند. به همان میزان هورمون ترشح بیشتری داشته و ملانین بیشتری را تولید می کنند. با این تفاسیر یادمان باشد که مرد بودن، مصرف نکردن قرص ضد بارداری و باردار نشدن نفی کننده ایجاد لک ملاسما و استفاده از شیوه های درمانی برای برطرف کردن آن نیست.

 

عکس

 

اثر ژنتیک در ایجاد لک چقدر است؟

ژنتیک مهمترین و غیر قابل کنترل ترین عامل ایجاد لک های ملاسمایی است. در لک هایی با خاصیت ژنتیکی به دلیل تعداد ملانوسیت بیشتر باید درمان باید با احتیاط بالاتر انجام شود. البته طول درمان بیشتر است. عوامل هورمونی و داروهایی مثل تتراسایکلین و ماینوکسیدین به عنوان آنتی بیوتیک هایی که برای جوش استفاده می شود، می تواند موجب تشدید لک های ملاسما شود. از سویی استرس هم به دلیل ایجاد مدیاتورهای التهابی باعث بیشتر شدن ایجاد لک می شود.

نباید فراموش کرد که درمان لک یک درمان کل نگر است. به این معنا که برای درمان لک نمی توان تنها به استفاده از محصول دارویی اکتفا کرد. چرا که حتی استرس و آفتاب نقش مهمی در درمان لک دارند. از سویی یادمان باشد که لک یک بیماری مزمن است. که در تیپ های پوستی مانند تیپ پوستی ایرانی ها سخت درمان می شود. البته یک خبر خوب اینکه لک درمان پیچیده ای نداشته و صبوری، مراقبت، مشاوره و استفاده درست از دارو در درمان آن تاثیرگذار است.

 

عکس

 

درمان ملاسما

در لک ملاسما رگ های خونی در لایه بازال قطورتر می شوند. به همین دلیل یکی از روش های درمان در ملاسما  استفاده از کپسول ترنسیت است. که موجب کاهش قطر رگ های خونی شده و خون رسانی به سلول های لایه بازال را کم می کند. این شیوه درمانی بسیار خوب برای ملاسما می باشد. چرا که عوارض جانبی کمی دارد.

در لک ملاسما انواع درمال، اپیدرمال و مختلط وجود دارد،. البته باید واقع بین بود و فراموش نکرد که درمان ملاسما دشوار است. اما اصل اول درمان آن حفاظت از آفتاب است که بهتر است ضدآفتابی را انتخاب کنیم که حاوی اکسید آهن و زینک سولفات باشد.

 

برای لک های مقاوم چه باید کرد؟

عمدتأ هیدروکینون موضعی استاندارد طبیعی درمان در نوع اپیدرمال است. سایر درمان های موضعی نیز موثر است اما برگشت پذیری آنها تا 40 درصد است.

 

عکس

 

در نوع درمال که لک عمقی تر است، استفاده از لیزرهای کیو سوییچ، پلینگ های شیمیایی و فیزیکی و تزریق اینترادرمال ترنسیت می تواند موثر باشد. یک گزینه درمانی ساده برای بیمارانی که ملاسمای مقاوم دارند این است که تزریق اینترادرمال ترنسیت برای آنها انجام شود که البته بسیار خوب جواب می دهد.

 

لک از نوع ایج اسپات

ایج اسپات دومین دلیل لک و بسیار شایع است، چرا که پوست ما در طول روز به مدت طولانی در برابر آفتاب قرار دارد و همین موجب تولید یک سری ملانین در سطح پوست می شود. عمدتا افراد بالای 40 سال و تقریبا 90 درصد از افراد بالای 60 سال با این نوع لک که سطحی بوده و روی دست، شانه، بازو و پاها دیده می شود، مواجه هستند.

این لک ها عمدتا بدون عارضه، مسطح و از نوع اپیدرمال هستند که هیدروکینون، ماسک های خانگی و کرایوتراپی و پلینگ شیمیایی روش های خوبی برای درمان آن هستند. همچنین مواد ساده ای مانند ماست، سرکه سیب، لیمو و آلوئه ورا می تواند روی لک های ایج اسپات موثر باشد.

 

عکس

 

لک از نوع فرکل (کک و مک)

فرکل یا به زبان ساده کک و مک سومین و شایع ترین نوع لک است، فرکل ها ضایعات سطحی و بی ضرری به قطر یک تا سه میلی متر هستند. یک مشخصه بسیار مهم و متمایز کننده فرکل از ایج اسپات و ملاسما این است که در تابستان پر رنگ و در زمستان کم رنگ می شوند.

متاسفانه باز هم مانند همه لک ها ژنتیک نقش مهمی در ایجاد لک فرکل دارد، با این تفاسیر درمان برای آن باید کل گرا باشد، همچنین با توجه به تعدد زیاد آنها نمی توان انتظار معجزه داشت. اصل درمان برای فرکل، حفاظت از اشعه آفتاب است و درمان های موضعی از درمان های تهاجمی موثرتر هستند، از طرفی درمان توسط لیزر کیو سوئیچ و کرایوتراپی برای این نوع لک بسیار قوی است.

 

 عکس

 

لک از نوع سان دمیج

سان دمیج مدل دیگری از اختلالات لک است، این نوع از لک بر اثر تماس با آفتاب و تحریک ترشح ملانین اتفاق می افتد و روی پل بینی، سر گونه ها و جلوی چانه ایجاد می شود. این لک ها هم عمدتأ اپیدرمال بوده و بیشتر در چین ها ایجاد می شوند، البته الگوی خاصی دارند و در جاهایی که اکسپوز باشد، دیده می شوند.

درمان این نوع لک نسبتأ راحت ترین مدل های درمان است، به طوریکه حفاظت ساده در طول 4 ماه تراکم رنگ را به شدت کاهش می دهد. اما نباید فراموش کرد به دلیل تماس روزانه آفتاب با پوست، در صورتیکه محافظت صورت نگیرد، به سرعت قابلیت برگشت پذیری وجود دارد.

 

عکس

 

لک از نوع پست اینفلامتوری هایپرپیگمنتیشن

پست اینفلامتوری هایپرپیگمنتیشن (ایجا لک بر اثر التهاب) از دیگر انواع لک است که در بسیاری از موارد به ویژه در افراد دارای تیپ پوست 4 دیده می شود. التهاب یکی از عوامل تحریک کننده ساخت ملانین است، بنابراین زخم، جای جوش، سوختگی با لیرز، درماتیت و آکنه از عوامل ایجاد این نوع لک هستند. تخریب لایه بازال در پروسه هایی مانند آکنه یا درماتیت بسیار شایع بوده و به همین خاطر است که گفته می شود، درماتیت ها و آکنه ها باید سریعأ درمان شوند.

از طرفی باید به شدت از خارش و تماس فیزیکی منطقه خودداری شود، چرا که هر کدام از اینها به دلیل ایجاد التهاب، زمینه ایجاد لک را بیشتر می کنند. برطرف کردن عامل ایجادکننده نخستین روش درمان کلی این نوع لک است، چرا که تا زمانی عامل ایجادکننده وجود داشته باشد، موجب تحریک دوباره شده و منجر به ایجاد لک می شود.

 

عکس

 

چه نوع درمانی موثر است؟

استفاده هیدروکینون موضعی، کلیگ من و لایه بردار می تواند در درمان این نوع لک موثر باشد. TCA  هم برای اسکارهای ناشی از آکنه مفید است ولی برای دیگر انواع لک خیلی مناسب نبوده و به ویژه در پوست های تیپ 4 توصیه نمی شود. در مواردی کهPIH  یا لک جای کاملا مشخصی باشد که بر اثر زخم ایجاد شده است، شاید جراحی بسیار ریزی که موجب برداشتن ضایعه شود، درمان بهتری برای لک باشد تا اینکه آن را با لایه بردار، هیدروکینون و سایر موارد درمان کرد.

بنابراین درصورتیکه ضایعه لک پس از جراحت ایجاد شده، عمق داشته، یک تکه بوده و از نوع درمال باشد، شاید جراحی گزینه اول برای درمان آن باشد. از طرفی یادمان باشد افرادی که PIH دارند، ذاتا آدم هایی هستند که فعالیت آنها نسبت به تحریک ملانین سازی بر اثر التهاب بیشتر است.

یکی از هوشمندی ها در درمان لک این است که بدانیم به چه لکی نباید دست زد، به طور مثال دستکاری لک بیماران دارای تیپ پوستی 4 به بالا ممکن است بیمار را با مشکل مواجه کند، بنابراین باید درست انتخاب کرده و بدانیم به کدام لک باید دست بزنیم و به کدام لک نه.

 

برگرفته از مطالب کارگاه لک دکتر پوریا جورقانیان